Odma jest rzadko występującym objawem choroby wątroby i dróg żółciowych psów i kotów. W zależności od lokalizacji odma wątroby może obejmować jej miąższ, drogi żółciowe lub żyły wrotne. Gaz jest najczęściej wykrywany w miąższu wątroby, co wiąże się z możliwością martwicy albo ropnego zapalenia tego narządu, dlatego rokowanie w tym wypadku jest najmniej korzystne. Obecność gazu w drogach żółciowych przeważnie jest spowodowana zakażeniem bakteriami beztlenowymi. Przyczyną odmy w układzie żyły wrotnej może być resorpcja gazu z przewodu pokarmowego przez jego uszkodzoną ścianę. W tym artykule przedstawiono trzy przypadki odmy wątroby.

Wstęp

Gaz w wątrobie jest wykrywany u niewielkiego odsetka chorych psów i kotów. Jego obecność można stwierdzić zarówno w badaniu ultrasonograficznym, radiografii, jak i tomografii komputerowej. Pozornie wykrycie gazu w badaniu rentgenowskim jest łatwe z powodu dużej różnicy tak zwanej gęstości radiologicznej, w praktyce jednak nie zdarza się to tak często. Odsetek pacjentów z odmą wątroby, u których wykryto ten objaw na podstawie badania rentgenowskiego, wynosi tylko około 50% (14). Wynika to prawdopodobnie z dużej różnicy objętości miąższu wątroby względem często niewielkich pęcherzyków gazu. Natomiast ultrasonografia jest tu metodą znacznie czulszą i według wielu autorów potwierdzenie odmy wątroby nie wymaga wykonania tomografii komputerowej (15).

Ze względu na miejsce obecności gazu można wyodrębnić trzy podstawowe lokalizacje odmy wątroby – miąższ, drogi żółciowe i naczynia wrotne. Gaz w miąższu wątroby jest najczęściej występującą formą odmy tego narządu. Typowa przyczyna to ropień, zapalenie lub zakażenie wątroby, na przykład po biopsji tego narządu, spowodowane bakteriami beztlenowymi, martwica wywołana skrętem albo nowotworem płata wątroby. W nowszej literaturze jako przyczynę wymienia się również tępy uraz brzucha (10, 11, 13, 19, 20, 22).

Obecność gazu w pęcherzyku żółciowym, podobnie jak w miąższu wątroby, często wiązana jest z zakażeniem bakteriami beztlenowymi, na przykład Clostridium sp. Inną przyczyną mogą być silne ruchy antyperystaltyczne jelit powodujące przedostawanie się gazu do dróg żółciowych i przewodów trzustkowych z dwunastnicy. Gaz może rozprzestrzeniać się do naczyń żółciowych wewnątrzwątrobowych (4, 7, 14).

Mechanizm pojawiania się odmy żył wrotnych jest niejasny. Wymienia się tu następujące przyczyny: resorpcja gazu z przewodu pokarmowego przez uszkodzoną ścianę, niedokrwienie krezki lub przewodu pokarmowego, wrzodziejące zapalenie okrężnicy, silne ...