Diagnostyka laboratoryjna w parazytologii weterynaryjnej opiera się w dużej mierze na metodach mikroskopowych, które mimo rozwoju technik molekularnych pozostają podstawowym narzędziem w praktyce klinicznej. W artykule omówiono zasady pobierania i przygotowania próbek do badań parazytologicznych oraz najczęściej stosowane techniki mikroskopowe, takie jak metody flotacyjne i sedymentacyjne oraz preparaty bezpośrednie. Przedstawiono ich zalety, ograniczenia oraz praktyczne wskazówki dotyczące interpretacji wyników. Podkreślono znaczenie poprawnej identyfikacji pasożytów dla skutecznego leczenia i profilaktyki chorób pasożytniczych zwierząt. Celem artykułu jest ułatwienie lekarzom weterynarii wyboru odpowiednich metod laboratoryjnych w praktyce i zwrócenie uwagi na najczęstsze źródła błędów diagnostycznych.

Wstęp

Choroby pasożytnicze zwierząt cechują się często przebiegiem nieswoistym lub wręcz bezobjawowym, co znacząco utrudnia ich rozpoznanie. W diagnostyce wykorzystywane są zarówno metody mikroskopowe, serologiczne, jak i oparte na biologii molekularnej. Spośród nich badania mikroskopowe stanowią nadal podstawowe i powszechnie dostępne narzędzie diagnostyczne w praktyce weterynaryjnej. Pozwalają one na analizę krwi, kału, moczu, płynów z jam ciała, zeskrobiny, włosów, bioptatów czy wycinków tkanek. W każdym z wymienionych materiałów istnieje możliwość wykrycia form rozwojowych pasożytów. Choć w świadomości lekarzy badanie w kierunku parazytoz bywa najczęściej utożsamiane z badaniem kału, to równie istotne znaczenie mają preparaty z krwi, moczu czy popłuczyn pęcherzykowo-oskrzelowych.

Metody mikroskopowe, mimo rozwoju nowoczesnych technik serologicznych i molekularnych, pozostają niezastąpione ze względu na swoją prostotę, niskie koszty, szeroką dostępność oraz możliwość szybkiej oceny materiału. Celem niniejszego artykułu jest omówienie prostych technik mikroskopowych, które mogą zostać włączone do praktyki klinicznej lekarza weterynarii.

Kał

Badanie mikroskopowe kału stanowi podstawową metodę diagnostyczną w parazytologii weterynaryjnej. Umożliwia ono wykrywanie różnych stadiów rozwojowych pasożytów jelitowych, takich jak trofozoity, cysty i oocysty pierwotniaków, a także jaja i larwy nicieni oraz innych helmintów. Niekiedy w przesłanym materiale stwierdza się obecność dorosłych form pasożytów, na przykład glist, lub ich fragmentów, takich jak proglotydy tasiemców. W takich przypadkach istotne jest właściwe zabezpieczenie uzyskanego materiału. Okazy bądź ich fragmenty należy umieścić w roztworze soli fizjologicznej lub w 70% roztworze etanolu, a następnie przekazać do dalszej identyfikacji gatunkowej. Trzeba podkreślić, że obecność makroskopowo widocznych pasożytów nie zawsze koreluje z obecnością ich jaj w badanym kale, co ma istotne znaczenie interpretacyjne.