Temat numeru: urologia
Pourazowe uszkodzenie dolnych dróg moczowych. Konsekwencje kliniczne, rozpoznawanie, postępowanie
lek. wet. Marta Popiel
lek. wet. Łukasz Majcher
U pacjentów pourazowych należy zawsze brać pod uwagę uszkodzenie dróg moczowych. Podejrzenie to nasila się, gdy w jamie otrzewnej zbiera się wolny płyn, pęcherz moczowy jest niewyczuwalny palpacyjnie i mocz nie jest produkowany, mimo płynoterapii. Występuje wtedy bezpośrednie zagrożenie życia ze względu na krwawienie, azotemię, hipowolemię i zaburzenia elektrolitowe. Większa część pacjentów wymaga podjęcia interwencji chirurgicznej. Jednak nieustabilizowanie wcześniej stanu ogólnego grozi poważnymi powikłaniami anestezjologicznymi i zmniejsza szansę na przeżycie. Poniżej opisane są konsekwencje metaboliczne urazów dróg moczowych oraz kroki diagnostyczne i terapeutyczne, jakie należy podjąć, aby móc bezpiecznie wykonać – często przedłużające się w czasie – zabiegi naprawcze dróg moczowych.
Summary
Traumatic lower urinary tract injury – clinical consequences, diagnosis and treatment
A urinary tract injury should always be considered in traumatic patients. The suspicion increases when free fluid is collecting in the peritoneal cavity, the bladder cannot be palpated and urine is not produced even though fluid therapy has been instituted. It is a life-threatening condition on account of bleeding, hypovolemia and electrolyte disturbances. Most patients require a surgical intervention. However, surgery before patient stabilization can cause serious complications during general anesthesia and reduce the chance of survival. This article describes the metabolic consequences of urinary tract trauma and what diagnostic and therapeutic measures must be taken to perform safely repair surgery, which often takes more time than expected, for urinary tract injury.
Key words: uroperitoneum, hyperkalemia, bladder rupture, postrenal azotemia
W wyniku uszkodzenia dróg moczowych mocz wycieka i gromadzi się w jamie otrzewnej (uszkodzona cewka moczowa, pęcherz lub dalsza część moczowodu), w przestrzeni zaotrzewnowej i klatce piersiowej (uszkodzenie nerki, bliższej części moczowodu) albo w tkankach miękkich okolicy pachwiny i miednicy (uszkodzona cewka moczowa). Najczęściej uszkodzeniu ulega pęcherz moczowy bądź cewka moczowa. Nerki i większa część moczowodów znajdują się w przestrzeni zaotrzewnowej i – osłonięte grubą warstwą mięśni – są mniej narażone na uszkodzenie. Pęcherz łatwiej ulega pęknięciu, jeżeli w momencie urazu jest mocno wypełniony. Częściej zdarza się to też u samców, gdyż długa cewka jest mniej podatna na zwiększające się ciśnienie w pęcherzu moczowym. Przerwanie cewki moczowej zdarza się często przy uszkodzeniach miednicy. Ostre odłamy kostne bez trudu tną cewkę moczową. Również złamania ostatnich par żeber i kręgów odcinka piersiowo-lędźwiowego niejednokrotnie występują łącznie z uszkodzeniami nerek, co może prowadzić do gromadzenia się moczu w klatce piersiowej.