Temat numeru: żywienie
Postępowanie dietetyczne w chorobach wątroby psów i kotów
dr n. wet. Sybilla Berwid-Wójtowicz1
mgr inż. Karolina Hołda2
prof. dr hab. Piotr Ostaszewski3
Wątroba odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu homeostazy całego organizmu. Jest narządem zaangażowanym w większość przemian metabolicznych, z których najważniejsze to funkcje detoksykacyjne, zdolności magazynujące, regeneracyjne i metabolizm leków oraz ich wydalanie. Ma bezpośredni wpływ na stopień odżywienia organizmu poprzez wydzielanie żółci wspomagającej funkcje trawienne oraz udział w przemianach białek, węglowodanów, tłuszczów, żelaza i witamin. Prawidłowo funkcjonująca wątroba pełni rolę ochronną dla całego organizmu.
SUMMARY
Dietetic management of liver disease in cats and dogs
The liver plays a key role in the maintenance of homeostasis in the body. It is an endocrine organ involved in most metabolic processes, including drug metabolism and excretion, detox, storage and regenerative functions. It impacts directly the nutritional status by secreting bile, which assists digestion, and contributing to protein, carbohydrate, lipid, iron and vitamin metabolism. A normally functioning liver protects the entire body. Liver conditions do not produce clinical symptoms until rather late and the symptoms are indefinite, non-specific and considerably variable. This is due to the immense functional reserve and unusual tissue regeneration capacity of the liver. Accordingly, early targeted dietary modification will help to counteract the potential metabolic disorders resulting from liver dysfunction and support regeneration of the organ.
Key words: liver, dietary management, liver disease
Choroby tego narządu dość późno wywołują objawy kliniczne, które – w zależności od intensywności zmian – mogą być słabo wyrażone, mało swoiste i niezwykle zmienne. Wynika to z olbrzymiej rezerwy czynnościowej wątroby i niespotykanej w innych narządach zdolności do regeneracji uszkodzonych komórek. Dlatego przy chorobach wątroby wcześnie należy podjąć odpowiednie postępowanie dietetyczne, aby ograniczyć skutki zaburzeń metabolicznych wynikających z osłabienia jej czynności oraz wspomóc regenerację.
Niedożywienie białkowo-energetyczne u psów i kotów z niesprawną wątrobą może być spowodowane zaburzeniami w przyjmowaniu pokarmu (jadłowstręt, nudności), upośledzonym trawieniem, gorszym przyswajaniem i metabolizmem składników odżywczych, wzmożonym zapotrzebowaniem na energię oraz przyspieszonym rozpadem białek przy ich ograniczonej syntezie. Dlatego kluczowym zadaniem lekarza weterynarii po zdiagnozowaniu zaburzeń czynności wątroby jest poinformowanie właściciela psa lub kota o konieczności wprowadzenia odpowiedniej diety (w większości przypadków głodówka tylko zaostrza objawy chorobowe). Z jednej strony dieta taka powinna chronić wątrobę, z drugiej zaś zapewnić odpowiednią ilość i jakość składników wspomagających regenerację tego narządu oraz wzmocnienie całego organizmu (ryc. 1).
