Tritrichomonas foetus jest jednym z wielu gatunków pierwotniaków jelitowych powszechnie występujących u kotów. Zaraża zwierzęta w każdym wieku, ale objawy kliniczne wywołuje u młodych lub starszych, o obniżonej odporności. Rzadko powoduje objawy u osobników dorosłych ze względu na ich uodpornienie w wyniku wcześniejszych inwazji. Ryzyko zarażenia wzrasta u zwierząt przebywających w środowisku o dużym zagęszczeniu kotów i w nieodpowiednich warunkach sanitarnych. Inwazja często występuje jednocześnie z objawami zakażeń bakteryjnych lub wirusowych. Diagnostyka i leczenie bywają trudne ze względu na nieswoiste objawy, a także brak terapii celowanej.

Charakterystyka pasożyta

Tritrichomonas foetus występuje powszechnie w Europie, jak również w innych rejonach świata. Został zidentyfikowany jako przyczyna zakażeń jelitowych i biegunek u kotów (1-4, 9, 11-14, 16, 19-22). Uważa się, że jest to gatunek tożsamy z T. suis u świń, u których bytuje w błonie śluzowej jamy nosowej, nie wywołując objawów patologicznych (1-3, 11, 15), oraz z T. foetus u bydła, u którego powoduje poronienia oraz niepłodność. Bydlęcy T. foetus został praktycznie wyeliminowany dzięki stosowaniu sztucznej inseminacji. Rzadko stwierdza się zarażenia nim u psów (3).

Tritrichomonas foetus jest pierwotniakiem z rzędu Trichomonadidae, ma jedno jądro, błonę falującą oraz trzy rzęski. Cykl życiowy jest prosty, z wytworzeniem trofozoitów w jelicie cienkim i grubym, bez stadium tworzenia cyst. Trofozoity cytotoksycznie oddziałują na nabłonek jelitowy poprzez wydzielanie proteaz i innych czynników. Czasami stwierdza się inwazję w głębszych warstwach błony śluzowej jelita. Trofozoity można wykryć po 14 dniach od chwili zarażenia, inwazje zaś mają często długotrwały przebieg (3, 5, 14, 17, 19, 22).

Zarażenie następuje przez kał drogą alimentarną, a także płciową. Stosunkowo wysoka ekstensywność inwazji występuje w środowiskach o dużym zagęszczeniu kotów, takich jak hodowle lub schroniska, w miejscach o złych warunkach sanitarnych (8-10, 16, ...