Choroby wątroby
Zespół skórno-wątrobowy – problem dermatologiczny wywołany chorobami innych narządów
dr n. wet. Marcin Szczepanik
dr n. wet. Piotr Wilkołek
dr n. wet. Anna Śmiech
lek. wet. Karina Chmielecka
Metaboliczna martwica naskórka jest chorobą skóry niezbyt powszechnie rozpoznawaną u psów i kotów. Problem ten w literaturze weterynaryjnej opisywany jest również pod innymi nazwami – jako zespół skórno-wątrobowy, dermatopatia cukrzycowa, martwicowy rumień wędrujący oraz powierzchowne martwicowe zapalenie skóry.
Summary
Superficial necrolytic dermatitis (hepatocutaneous syndrome) – cutaneous manifestation of systemic diseases
Superficial necrolytic dermatitis is a rare skin condition associated with serious systemic diseases. It is mostly seen in middle-aged or older dogs. Typical skin features are crusting and scaling of the skin. Hyperkeratosis of the footpads is often present. In dogs, the disease is most commonly associated with a hepatopathy and glucagon-secreting tumors of the alpha cells of the pancreatic islets. The prognosis in such cases is poor and treatment is limited.
Key words: superficial necrotic dermatitis, hepatocutaneous syndrome, dogs
Choroba rozwija się w wyniku zwyrodnienia keratynocytów. Dokładna przyczyna zwyrodnienia nie jest pewna, ale sądzi się, że jest ona związana z zaburzeniami w ich odżywianiu. Za rozwój choroby może odpowiadać niedobór aminokwasów, biotyny lub cynku w naskórku. Przyczyną niedoboru aminokwasów może być z kolei ich nasilony katabolizm w wątrobie (5). U ludzi w większości opisanych przypadków choroba jest związana z wysokim stężeniem glukagonu w surowicy, wywołanym przez wyspiaki trzustki wydzielające ten hormon, jak również z przypadkami zapalenia trzustki, choroby Crohna lub wirusowego zapalenia wątroby (1, 4, 10, 18). U psów metaboliczna martwica naskórka była opisywana w przypadkach hepatopatii (np. marskości), cukrzycy, zapalenia trzustki, guzów trzustki wydzielających glukagon (wyspiak – glukagonoma), jak również w innych nowotworach trzustki (1, 3, 4, 14, 16, 18, 19). Opisano też przypadek, w którym glukagonoma był zlokalizowany poza trzustką (w wątrobie, śledzionie, nadnerczach i węzłach chłonnych krezkowych) i był przyczyną rozwoju u psa metabolicznej martwicy naskórka (10). Choroba była też opisywana u psów po leczeniu fenobarbitalem lub fenytoiną (5, 9).
W odróżnieniu od przypadków rozpoznanych u ludzi, u psów nie w pełni potwierdzony jest związek pomiędzy wysokim poziomem glukagonu a rozwojem choroby (17). Scot podaje, że jedynie w niecałych 7% przypadków opisanych u psów występował aktywny hormonalnie guz trzustki, a większość przypadków zespołu skórno-wątrobowego była związana z chorobami wątroby. U zwierząt z rozpoznanym aktywnym guzem z komórek alfa trzustki i związanym z tym wysokim stężeniem glukagonu stwierdzany jest obniżony poziom aminokwasów (1, 10).