Owady
Warroza – patologia i zwalczanie
prof. zw. dr hab. mgr Zdzisław Gliński
lek. wet. Mirosław Grzęda
lek. wet. Mateusz Marć
Roztocze (Arachnoidea: Acarina) związane z pszczołą miodną mogą należeć do pasożytów, być związane z pszczołą tylko okresowo (phoretic mites) lub stanowić współmieszkańców ula (hive guests). Roztocze okresowo związane z pszczołą miodną są pasożytami roślin, a pszczołę wykorzystują wyłącznie jako środek transportu. Tylko wyjątkowo są przynoszone do ula wraz z pszczołami. Roztocze będące współmieszkańcami ula są szkodnikami zapasów pyłku i miodu bądź wykorzystują stare plastry i odpadki substancji organicznej znajdującej się w ulu. Najczęściej spotyka się Carpoglyphus lactis, Glycyphagus destructor, Tyroglyphus farinae, Chortoglyphus arcuatus, Cheylethus eruditus. Roztocze pasożytujące na pszczołach stanowią dużą grupę różniącą się wielkością, budową ciała, regionem geograficznym występowania, rozwojem oraz patogennością dla różnych stadiów rozwojowych i gatunków pszczół (tab. I) (22). Wśród nich najważniejszą rolę odgrywają Varroa destructor i Tropilaelaps clareae.
Summary
Varroasis – pathology and control
Honey bees (Apis mellifera) are an important agricultural commodity providing honey, other bee products, and pollination services. The ectoparasitic mite Varroa destructor is the primary pest of domestic honey bees in the World. Mite-infested bee colonies suffer directly from parasitism of pupae and adults, and indirectly from viral and microbial pathogens that the mites vector. Moreover, feeding by mites induces an immunosupression in bees that leads to increased titers of pre-existing infections, further compounding their impact. Pyrethroids, organophosphates, amitraz, coumaphos, essential oils, and organic acids are used by many countries to control Varroa. Because of limited efficacy of many chemicals used to control Varroa, attention has turned to the integrated pest management strategy for limiting the mite population. Amitraz (Apiwarol) used together with biological methods appeared to be very efficient for the control of varroasis in the European Community.
Key words: Varroa destructor, honey bee, Apis mellifera, amitraz, Apiwarol, control
Warroza wywołana przez roztocze Varroa destructor jest obecnie najbardziej rozpowszechnioną chorobą zakaźną pszczoły miodnej (Apis mellifera L.) oraz innych gatunków z rodzaju Apis. Ze względu na straty, jakie wywołuje, znajduje się w wykazie chorób zakaźnych zwierząt zgłaszanych do Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (OIE) (16, 23), a w Polsce jest umieszczona w wykazie chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi rejestracji z mocy ustawy z dnia 11 marca 2004 (19).
