Duże zwierzęta
Ręczne odklejanie błon płodowych u krów – współczesność czy historia?
dr hab. Andrzej Max, prof. nadzw. SGGW
U przeżuwaczy, w tym u bydła domowego, występuje łożysko liścieniowate (placenta cotyledonaria), należące do łożysk nieinwazyjnych, o znacznym oddaleniu krwi płodowej od matczynej – łożysko nabłonkowo-kosmówkowe (placenta epitheliochorialis). Miejsca połączenia błon płodowych (łożysko płodowe) z błoną śluzową macicy (łożysko matczyne), zwane łożyszczami, w liczbie około 100, są utworzone przez brodawki macicy wchodzące w kontakt z liścieniami kosmówki. Po wydaleniu płodu błony płodowe oddzielają się w wyniku odpływu krwi z kosmków, które ulegają zwiotczeniu i wysuwają się z krypt brodawek macicy, co jest wspomagane kurczliwością macicy oraz aktywnością granulocytów. Jeżeli proces ten przedłuża się ponad 12 godzin od wydalenia płodu, stan taki określa się jako zatrzymanie błon płodowych (retentio secundinarum).
Summary
Manual removal of fetal membranes in cattle – a present day or a history?
Normally a cow’s fetal membranes should be expelled within a 12-hour period after calving. If the whole afterbirth or its part is held for longer periods, the condition is called placenta retention and needs therapy or at least 10 days veterinary supervision. There are generally two methods of treating retained placenta, and namely manual removal and natural separation. The first one seems to be traditional and has long been a common practice, but currently is not fully accepted because of possible injury of the endometrium and suppression of phagocytosis. The conservative therapy consists in antimicrobial procedures using local intrauterine bolus application or repeated wide spectrum antibiotic systemic treatment, especially in the case of general signs. Additionally ecbolic drugs such as oxytocin soon postpartum or PGF2α in the course of puerperium may be used. If the incidence of placenta retention exceeds 10%, it indicates general herd problem which should be subjected to thorough analysis and solution.
Key words: cattle, placenta retention, manual removal
Wśród czynników zwiększających ryzyko zatrzymania błon płodowych wymienia się bliźnięta, wiek, kolejny poród, dużą masę ciała matki, dużą masę ciała płodu, niedobór makro- i mikroelementów, kwasicę metaboliczną, ciężki poród, brak ruchu, przedłużoną lub skróconą ciążę, wskaźnik kondycji krowy podczas porodu powyżej 3,5. Ponadto stres upośledza kurczliwość macicy za pośrednictwem katecholamin pobudzających receptory adrenergiczne β w błonie mięśniowej macicy.
Zatrzymanie błon płodowych, zwane też zatrzymaniem łożyska, wymaga leczenia. Na przestrzeni dziesięcioleci ukształtowały się dwa rodzaje metod postępowania terapeutycznego, które, rozpatrując odnośne piśmiennictwo, można określić jako tradycyjne n...
