Anestezjologia
Znieczulenie miejscowe do zabiegów na terenie głowy u psów i kotów – technika i cel stosowania
lek. wet. Agnieszka Wiśniewska
Znieczulenie miejscowe w weterynarii stanowi doskonałe uzupełnienie lub w pewnych okolicznościach podstawę zniesienia czucia bólu do zabiegów wykonywanych na terenie głowy. Zmniejszenie ryzyka powikłań, które może wywołać podanie ogólnoustrojowych środków do znieczulenia, oraz możliwość szybkiego powrotu świadomości zwierzęcia przy zachowanej bezbolesności powodują, że coraz większa część lekarzy weterynarii decyduje się na zastosowanie tego typu technik. Na terenie głowy najczęściej wykonuje się zabiegi dentystyczne oraz okulistyczne.
Summary
Regional Anaesthesia for Head and Neck Surgery in Dogs and Cats – Technique and Purpose
Regional anaesthesia is a commonly used procedure in veterinary medicine which helps provide adequate analgesia for patients undergoing surgical, dental and ophthalmological procedures. Lower rates of general complications and quick recovery are advantages that every veterinarian should take into consideration. Local and regional anaesthetic techniques are usually safe and easy to perform. An understanding of anatomical landmarks and the location of nerves, vessels and anatomical spaces is crucial for safe and effective procedures. This article describes techniques of local and regional anesthesia and presents technical aspects of these procedures.
Key words: regional anaesthesia, dental procedures, ophthalmological procedures
Anatomiczne podstawy znieczulenia miejscowego
Skuteczność wykonanego znieczulenia zależy od posiadanej wiedzy o anatomicznym położeniu włókien czuciowych nerwów czaszkowych na terenie głowy oraz o obszarach, które będą znieczulone po zablokowaniu obwodowych odcinków nerwów. Unerwienie czuciowe głowy stanowi głównie nerw trójdzielny (n. trigeminus) i jego pnie. Są to: nerw oczny (n. ophthalmicus), nerw szczękowy (n. maxillaris) i nerw żuchwowy (n. mandibularis).
Nerw oczny jest najcieńszą gałęzią nerwu trójdzielnego. Wychodzi z jamy czaszkowej przez szczelinę oczodołową. Nerw szczękowy przedostaje się do oczodołu otworem okrągłym, po czym dzieli się na odgałęzienia wtórne: nerw jarzmowy (n. zygomaticus), nerw skrzydłowo-podniebienny (n. pterygopalatinus) i nerw podoczodołowy (n. infraorbitalis). Nerw podoczodołowy wnika do otworu szczękowego w dole skrzydłowo-podniebiennym i dalej idzie do kanału podoczodołowego. Nerw żuchwowy stanowi najgrubszą gałąź nerwu trójdzielnego, wychodzi otworem owalnym i dzieli się na 9 gałęzi, z których z punktu widzenia anestezjologicznego najistotniejszy jest nerw zębodołowy dolny (n. alveolaris inferior). Przebiega on w kanale żuchwy, dzieli się na gałęzie zębodołowe środkowe i dolne (doogonową i donosową). Zakończeniem nerwu zębodołowego są nerwy bródkowe (nn. mentales), wychodzące w otworze bródkowym żuchwy. Blokady poszczególnych nerwów oraz miejsca wkłuć przedstawia ryc. 12.