Zaburzenie, w którego przebiegu dochodzi do zmniejszenia ilości pobieranego pokarmu lub całkowitego zaprzestania jego pobierania, potocznie nazywane „anoreksją świnek morskich”, w rzeczywistości stosunkowo rzadko jest związane z zaburzeniami ośrodkowego układu nerwowego. Pierwsza część artykułu ukazała się w suplemencie „Choroby zwierząt egzotycznych” z 2012 roku.

Choroby metaboliczne i zaburzenia hormonalne

Wśród przyczyn zaburzeń apetytu u świnek pewną rolę odgrywają zaburzenia metabolizmu oraz choroby tła hormonalnego. Z chorób metabolicznych najczęściej występuje zespół nadmiernej mobilizacji tłuszczu, potocznie nazywany toksemią ciążową lub ketozą ciążową. Zdecydowaną predylekcję do tej choroby wykazują samice w okresie okołoporodowym oraz starsze, otyłe samce. Zaobserwowano także częstsze występowanie tego zespołu w czasie upalnej pogody oraz przy subklinicznie przebiegającej hipokalcemii.

U samic pojawienie się objawów jest związane z incydentem głodzenia po okresie karmienia pokarmem wysokoenergetycznym. Do takiej sytuacji dochodzi zazwyczaj u świnek w zaawansowanej ciąży, narażonych na rozmaite stresory. Taki stres może być wywołany np. łapaniem świnek, ważeniem, oddzielaniem od współtowarzyszy, zmianą klatki itp. U samców choroba ta ma zazwyczaj przebieg podkliniczny i występuje przeważnie u osobników otyłych, mało ruchliwych (np. spędzających całe życie w małej klatce) i nieprawidłowo karmionych (skarmianie wysokobiałkowymi karmami, głównie ziarnem lub paszami o właściwościach ketogennych).

Mechanizm tej choroby polega na obniżeniu stężenia glukozy we krwi w wyniku głodzenia i związanego z tym deficytu energetycznego. U samców i nieciężarnych samic do deficytu energetycznego prowadzi nadmierna podaż białka w karmie, wymagająca znacznych ilości energii do przetworzenia go w wątrobie. Natomiast u samic ciężarnych okresowe głodzenie powoduje niedożywienie płodów i w efekcie konieczność zużywania przez organizm matki swoich własnych tkanek. Uwolnienie większej ilości lipidów do krwi matki wywołuje objawy kwasicy ketonowej. U świnek ciężarnych toksemia ciążowa zazwyczaj jest przyczyną poronień lub – jeśli ma to miejsce w okresie okołoporodowym – rodzenia martwych młodych. Może także wystąpić u świnek karmiących i prowadzić wówczas do utraty pokarmu oraz upadków potomstwa. U matek występuje ślinienie, nagła utrata apetytu, pojawia się niechęć do ruchu i osowiałość, a w bardziej zaawansowanym stanie zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego, przebiegające z drgawkami i utratą świadomości. W ostrym przebiegu choroby dochodzi do upadków po mniej więcej 24 godzinach od wystąpienia objawów, a w łagodniejszych stanach po 2-5 dniach.