Zapalenia trzustki występują u psów o wiele częściej, niż się sądzi. W zasadzie przy każdym przypadku przebiegającym z wymiotami i biegunką powinniśmy brać pod uwagę tę chorobę. Przyczyną trudności z jej diagnozowaniem są niejednorodne i nieswoiste objawy kliniczne oraz wyniki badań laboratoryjnych, które mogą sugerować zupełnie inne jednostki chorobowe.

Zapalenie trzustki może pojawić się jako forma idiopatyczna, ale istnieje też wiele czynników i chorób sprzyjających jej wystąpieniu: otyłość, cukrzyca, dieta wysokotłuszczowa, hiperlipidemia, hiperkalcemia, zakażenia bakteryjne (np. zapalenie macicy), zapalenia żołądka i jelit, niedrożność dróg żółciowych, nowotwory trzustki i inne, niedoczynność tarczycy lub nadczynność kory nadnerczy. Może być również wywołane urazem, spadkiem przepływu krwi przez narząd i hipowolemią.

Do pojawienia się tej choroby może też przyczynić się stosowanie takich leków jak furosemid, deksametazon, sulfonamidy, azatiopryna, estrogeny, salicylany, bromek potasu, tetracykliny, diuretyki tiazydowe, a także zatrucia, np. związkami fosforoorganicznymi.

Występują również skłonności rasowe. Najczęściej chorują yorkshire terriery oraz sznaucery miniaturowe. U tych ostatnich czynnikiem wywołującym zapalenie trzustki może być idiopatyczna hiperlipidemia, która pojawia się powyżej 4. roku życia. Zapalenie o charakterze przewlekłym rozwija się u tej rasy, gdy stężenie tłuszczów w surowicy wzrośnie do ponad 1000 mg/dl.

Objawy kliniczne zapalenia trzustki u psów to najczęściej apatia i osłabienie, objawy bólowe o różnym nasileniu, brak łaknienia, wymioty i(lub) biegunka (często krwawe), odwodnienie, żółtaczka, podwyższona lub obniżona temperatura, duszność (płyn w jamie brzusznej), obrzęk płuc, objawy neurologiczne.

Zapalenie trzustki może wystąpić w postaci ostrej lub przewlekłej. Obie mogą być łagodne lub z ciężkim przebiegiem. Forma ostra, mimo często ciężkich objawów, może być odwracalna, natomiast w łagodnej możemy ich nawet nie zauważyć. Przy łagodnej formie może pojawić się obrzęk trzustki, w ostrej – zmiany krwotoczne w trzustce, ropne zapalenie trzustki oraz zmiany w wielu narządach (martwica wątroby, niewydolność nerek, obrzęk płuc) (ryc. 1, 2, 3).