BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Małe zwierzęta
Rasy psów – co lekarz weterynarii powinien o nich wiedzieć. Cz. XXV. Seter szkocki (gordon)
prof. zwycz. dr hab. Jerzy Monkiewicz
mgr Jolanta Wajdzik
Lekarze weterynarii w swojej codziennej praktyce bardzo często stykają się z psami rasowymi. Niezwykle ważne jest więc dobre rozeznanie w chorobach najczęściej spotykanych w danej rasie, dziedzicznych wadach wrodzonych oraz skłonnościach rasy do określonych chorób.
Oryginalna nazwa rasy:
Gordon Setter
Kraj pochodzenia rasy:
Wielka Brytania
Standard FCI: nr 6
Klasyfikacja FCI:
Grupa VII: Wyżły
Sekcja 2: Wyżły brytyjskie
Użytkowość: Rasa podlegająca próbom pracy
Użytkowanie: Pies myśliwski
Pochodzenie rasy
Seter szkocki to jeden z trzech seterów, czyli wyżłów brytyjskich hodowanych na Wyspach do polowań na ptactwo. Przodkiem tych psów jest prawdopodobnie hiszpański spaniel, z grupy tzw. setting-spanieli, cechujących się przyziemnym, jakby skradającym się sposobem chodu oraz skłonnością do przywarowywania przed spotkaną zwierzyną. Spaniele te sprowadzano z Hiszpanii już w X wieku. Angielski źródłosłów – „to set”, „to sit” – „posadzić”, „siadać” – potwierdza tę tezę.
Setery są zatem psami od dawna znanymi w Wielkiej Brytanii. Ceniono je jako doskonałe psy myśliwskie. Potrafiły skutecznie wystawiać zwierzynę, wykonując charakterystyczną „stójkę” w postawie warującej lub w półprzysiadzie. W XVI wieku były już popularne. Pierwotnym kolorem rasy było umaszczenie mahoniowe i łaciate mahoniowo-białe, przejęte bezpośrednio od spaniela. Jednak hodowcy brytyjscy, stosując rozmaite kojarzenia, szybko rozszerzyli gamę kolorystyczną.
Wielu kynologów uważa, że do powstania setera szkockiego przyczyniły się kojarzenia seterów angielskich i irlandzkich z bloodhoundem, po którym pies ten przejął grubą kość, cięższą głowę, bogate fafle, pracę górnym i dolnym wiatrem oraz utrwalenie charakterystycznego umaszczenia. Żyjący w XVII wieku lord von Bute już na dużą skalę hodował psy czarne i czarne podpalane. Także w pierwszych udokumentowanych opisach seterów oraz na pierwszych ilustracjach pojawiających się w XVIII wieku zauważa się charakterystyczne zróżnicowanie kolorystyczne.
Ogromne zasługi w kształtowaniu się setera szkockiego i ustalaniu jednolitego typu odegrał książę Alexander Gordon of Banffshire (Duke of Richmond and Gordon). Prowadził on swoją hodowlę w latach 1800-1820. Jego prace hodowlane i uzyskiwane efekty były tak głośne i powszechnie znane, że do dzisiaj setera szkockiego nazywa się często „gordon seterem” lub po prostu „gordonem”. Prawdopodobnie do swoich psów domieszał on między innymi krew owczarka szkockiego collie o umaszczeniu czarnym podpalanym, co nie tylko ugruntowało charakterystyczny kolor, ale także wpłynęło na psychikę setera szkockiego, czyniąc go bardziej wszechstronnym użytkowo. Po śmierci księcia Alexandra kolejni książęta na zamku Gordon z powodzeniem kontynuowali prace hodowlane swego poprzednika.