Zatrucie kokainą odpowiada za niemal połowę przypadków przyjęć ludzi na oddziały intensywnej terapii, które są związane z użyciem nielegalnych substancji (8, 17, 22). Z uwagi na powszechność powyższych przypadków w medycynie człowieka, należy uznać, że zwierzęta domowe również są narażone na przypadkowe spożycie tej substancji i zatrucie nią. W literaturze weterynaryjnej opisano kilkanaście przypadków zatrucia kokainą u psów i jeden przypadek u kota (2, 7, 20). Wielokrotnie wykorzystywano psy do opisania niepożądanych działań kokainy na układ sercowo-naczyniowy oraz możliwości leczenia w przypadku jej przedawkowania (3, 13, 21). Niniejszy artykuł podsumowuje informacje dotyczące zatrucia kokainą u psów i omawia możliwości postępowania w powyższych przypadkach.

Farmakokinetyka

Biodostępność kokainy u ludzi wynosi 80-90%, stopień wiązania z białkami – 90%. Czas wystąpienia objawów jej działania zależy od drogi podania. Po wstrzyknięciu dożylnym lub wdychaniu jej oparów po podgrzaniu jest on natychmiastowy, po podaniu na błony śluzowe jamy nosowej wynosi 20-30 minut, a po podaniu doustnym – maksymalnie 90 minut.

Kokaina podlega metabolizmowi wątrobowemu, gdzie w 95% przekształcana jest do dwóch głównych metabolitów – benzoiloekgoninu i ekgoninmetylestru, w 5% zaś do norkokainy. Jedynie ten ostatni metabolit wykazuje działanie kokainopodobne. Metabolizm kokainy wymaga prawidłowego działania cholinoesterazy osoczowej. W przypadku jej genetycznie uwarunkowanego niedoboru lub nieprawidłowej budowy, u ludzi obserwuje się nasilone objawy zatrucia. Metabolity kokainy usuwane są przez nerki, a ich wykrycie w moczu (głównie benzoiloekgoninu) możliwe jest w ciągu około 48 godzin od użycia narkotyku i stanowi podstawową metodę rozpoznawania zatrucia tą substancją (8, 20). Dawka toksyczna LD₅₀ kokainy u psów po podaniu dożylnym wynosi 12,5-13 mg/kg, a po podaniu doustnym 50 mg/ /kg (4, 16).