Duże zwierzęta
Praktyczne aspekty oceny stanu wątroby u bydła mlecznego na podstawie badania klinicznego i badań laboratoryjnych
prof. nadzw. Krzysztof Lutnicki1
dr n. wet. Łukasz Kurek1
Joanna Walczak2
mgr Wiesław Sitkowski1
dr n. wet. Małgorzata Olech1
dr n. wet. Tomasz Riha1
We współczesnej hodowli bydła mlecznego coraz częściej występują choroby przebiegające nietypowo lub podklinicznie. Mimo łagodnego przebiegu prowadzą one do spadku produkcyjności i szeregu innych zaburzeń w organizmie. Może to w konsekwencji wywołać zaostrzenie choroby lub konieczność usuwania zwierząt ze stada ze względów ekonomicznych. Dlatego tak ważne jest wczesne wykrywanie takich zmian, najlepiej już na etapie badania klinicznego, a następnie potwierdzenie rozpoznania przy użyciu badań laboratoryjnych. Kiedy rozwiną się typowe objawy chorobowe, rozpoznanie jest dużo łatwiejsze, koszty leczenia są jednak znacznie wyższe, a rokowanie w najlepszym wypadku ostrożne. Taka sytuacja dotyczy szczególnie zaburzeń niedoborowych oraz towarzyszących zmian patologicznych w narządach miąższowych.
SUMMARY
Practical aspects of evaluation of liver status in dairy cows based on clinical examination and laboratory tests
Physical examination of the liver is still too little appreciated as an element of diagnostic work-up and is usually performed only in order to choose a biopsy site or in cases of advanced disease. From the practical point of view, it seems to be much more important to examine this organ in subclinical disease or an illness with an atypical course. It can be a key to identifying animals at the earliest stage of liver disease. This special examination provides a basis for further specialized laboratory testing to determine how advanced the changes are and whether treatment is necessary. The aim of this work, besides providing a description of the basic principles of clinical and laboratory liver examination, is also to evaluate the predictive value of and correlation between extending the field of palpation of the liver and changes and biochemical parameters of blood of dairy cows at the peak of lactation.
Key words: liver, dairy cows, laboratory tests
Jednym z narządów często pomijanych w badaniu klinicznym krów jest wątroba. Jest ona ważnym miejscem przebiegu procesów metabolicznych, bierze udział w trawieniu i detoksykacji substancji trafiających z pokarmem (między innymi mikotoksyn). Odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu produkcyjności na odpowiednio wysokim poziomie, co jest szczególnie ważne dla hodowcy. U bydła, zwłaszcza w gospodarstwach wysokoprodukcyjnych, zmiany czynnościowe wątroby mogą być przyczyną niedoborów mineralnych (poprzez udział wątroby w przemianach hormonów) oraz zmniejszenia produkcji białek i cukrów, co wpływa pośrednio na wiele innych ważnych funkcji organizmu.
