Temat numeru: behawioryzm
Hipotezy dotyczące zabijania potomstwa i kanibalizmu wśród zwierząt
mgr inż. Izabela Narojek
Istnieje wiele hipotez na temat zabijania potomstwa wśród zwierząt dziko żyjących oraz strategii samic mających na celu zapobieganie temu zjawisku. U zwierząt dziko żyjących zabijanie młodych i kanibalizm są najczęściej zjawiskiem adaptacyjnym, gdyż niejednokrotnie zapewniają przetrwanie, pozwalają osiągnąć dojrzałość oraz przekazać własne geny następnym pokoleniom. Zabijanie młodych bądź kanibalizm coraz częściej spotykane są u świń, drobiu oraz psów.
SUMMARY
Hypotheses to explain offspring killing and cannibalism among animals
There are many hypotheses aiming to explain offspring killing among wild animals and the counter-strategies of females to prevent this phenomenon. In the world of wild animals, infanticide and cannibalism are most often adaptive methods, as they help ensure survival to maturity and gene transfer to subsequent generations. The problem of infanticide or cannibalism is very onerous and it is increasingly common among pigs, poultry and dogs.
Key words: offspring killing, cannibalism
Zabijanie potomstwa w obrębie własnego gatunku, występujące u różnych grup zwierząt, pozostaje zagadkowym zjawiskiem. Badacze próbują wyjaśnić ten fenomen z perspektywy znaczenia ewolucyjnego. Znaczna część etologów skupia się na naczelnych z powodu stosunkowo łatwej identyfikacji osobniczej oraz długofalowych badań ekologicznych i demograficznych dotyczących różnych gatunków i populacji w obrębie tego rzędu ssaków. Kilka hipotez wyjaśniających zabijanie swoich młodych zostało zaproponowanych w późnych latach 70. XX w. Konsensus w tej sprawie nie został jednak osiągnięty, szczególnie w kwestii tego, czy owo zjawisko jest zachowaniem adaptacyjnym, czy patologicznym. W ostatnich dziesięcioleciach dzięki nowym danym terenowym wzrosła liczba hipotez związanych z jego przyczyną (tab. I, II).
Zabicie potomstwa, określane u ludzi mianem „dzieciobójstwo”, to zachowanie, które ma bezpośredni i znaczący wkład w śmierć zarodka lub niedawno wyklutego bądź urodzonego członka tego samego gatunku. Definicja ta podkreśla złożoną i zmienną naturę tego zjawiska, do którego może dojść za sprawą jednego z rodziców młodego osobnika, innych krewnych lub przedstawicieli tego samego gatunku spoza rodziny. Zabijanie młodych występuje u większości gatunków, od bezkręgowców po naczelne.
Wśród zwierząt spotykamy się również z zachowaniem kanibalistycznym, które różni się od niektórych aktów zabijania potomstwa tym, że młode zostaje zabite w celu zjedzenia przez atakującego osobnika. Kanibalizm w świecie zwierząt ujawnia się dość c...
