BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Małe zwierzęta: chirurgia
Zastosowanie systemu ISOLOCK w leczeniu zerwanego więzadła krzyżowego przedniego u 12 psów
lek. wet. Arkadiusz Olkowski1
dr n. wet. Igor Bissenik2
lek. wet. Krzysztof Zdeb3
lek. wet. Piotr Kowalczyk4
prof. dr hab. Marek Galanty5
Zerwanie więzadła krzyżowego przedniego u psów jest częstą przyczyną wtórnego uszkodzenia łąkotek stawu kolanowego oraz zwyrodnienia stawu, objawiających się kulawizną. Ryzyko zerwania zwiększa się z wiekiem, ale chorują także zwierzęta młode. Liczne badania nie wyjaśniły do końca etiopatogenezy choroby. Psy z jednostronnym zerwaniem więzadła krzyżowego doczaszkowego w mniej więcej 40% przypadków zrywają również więzadło krzyżowe w drugiej kończynie. Choroba może też pojawić się jako następstwo urazu, ale ta forma jest rzadka i zwykle dotyczy jednego kolana.
Więzadło krzyżowe doczaszkowe ma złożoną budowę. Można w nim wyróżnić dwa podstawowe pasma – przednio-przyśrodkowe, które napina się zarówno podczas prostowania, jak i zginania stawu, oraz grubsze, tylno-boczne, które napina się podczas prostowania i wiotczeje podczas zginania stawu. Jego zadaniem jest zapobieganie nadmiernemu prostowaniu stawu, przedniemu przemieszczeniu oraz nadmiernej rotacji wewnętrznej piszczeli.
Wiele czasu poświęcono na zbadanie wpływu zerwanego więzadła krzyżowego doczaszkowego na biomechanikę, kinematykę stawu i ruch kończyny. W efekcie choroby dochodzi do przeniesienia, rotacji wewnętrznej oraz przywiedzenia kości piszczelowej, szczególnie w fazie obciążania kończyny. Za główną przyczynę zwyrodnienia uznano zmienioną kinematykę stawu, a w rezultacie zmienione obciążenie chrząstki stawowej. Wielopłaszczyznowy ruch w stawie kolanowym w połączeniu ze złożoną budową oraz funkcją więzadła krzyżowego doczaszkowego powodują, że leczenie choroby jest trudne.
Leczenie zerwanego więzadła krzyżowego doczaszkowego może polegać na postępowaniu zachowawczym lub operacyjnym. W jednym z badań poprawę kliniczną przy leczeniu konserwatywnym uzyskano u 83% psów o masie mniejszej niż 15 kg. Z kolei u psów o masie powyżej 15 kg poprawę taką uzyskano tylko u 13% (Vasseur i wsp.).
Leczenie operacyjne obejmuje techniki wykorzystujące stabilizację wewnątrzstawową, zewnątrzstawową lub osteotomię kości piszczelowej. W metodach stabilizacji wewnątrzstawowej stosuje się przeszczepy alogeniczne, autogeniczne, ksenogeniczne oraz materiał syntetyczny. W przypadku technik stabilizacji zewnątrzstawowej należy wyróżnić dwie podkategorie – metody wykorzystujące przeszczepy autologiczne lub materiały syntetyczne. Do tej pierwszej zalicza się m.in. przemieszczenie głowy kości strzałkowej, przemieszczenie ścięgna podkolanowego oraz przemieszczenie ścięgna prostownika palców. Metody zewnątrzstawowe z użyciem materiału syntetycznego dzieli się na szwy namarszczające torebkę stawową, pętle trzeszczkowo-piszczelowe oraz wszczepy wykorzystujące kotwice lub tunele kostne.