Wielka obniżka cen w sklepie magwet.pl! Rabaty do -50% + darmowa dostawa od 200 zł!  Sprawdź >

MAGWET
ZALOGUJ
MAGWET
Zobacz też >
WETERYNARIA PO DYPLOMIE
Prenumeruj
Odnów Subskrypcję
Prenumeruj
Zostań członkiem społeczności
MAGWET
Czasopisma
Magazyn Weterynaryjny Weterynaria po Dyplomie
Praktyka
Kliniczna
Anestezjologia Behawioryzm Chirurgia Choroby wewnętrzne Choroby zakaźne Dermatologia Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka obrazowa Endokrynologia Farmakologia i toksykologia Gastroenterologia Geriatria Hematologia Kardiologia Laryngologia Nefrologia i Urologia Neurologia Okulistyka Onkologia Ortopedia Parazytologia Rehabilitacja Rozród Stany nagłe Stomatologia Żywienie
Gatunki
Małe zwierzęta Konie Przeżuwacze Świnie Ptaki Zwierzęta egzotyczne Zwierzęta dzikie
Zarządzanie
Praktyką
Prawo Psychologia Zarządzanie
Wydarzenia
Kongresy POLECAMY Webinaria
Filmy
Sklep
Koszyk
0
ZALOGUJ
Zaloguj
Zarejestruj

Endokrynologia Psy

Tyreotoksykoza pokarmowa u psów – nowe wyzwanie w dietetyce weterynaryjnej?

07/12/2018

Artykuł ukazał się
Magazyn Weterynaryjny
2018
12

Temat numeru: endokrynologia

Tyreotoksykoza pokarmowa u psów – nowe wyzwanie w dietetyce weterynaryjnej?

lek. wet. mgr inż. zoot. mgr biol. Adam Mirowski

Żywienie jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na stan zdrowia. Pokarm zawiera składniki odżywcze potrzebne do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu. W niektórych pokarmach mogą jednak występować substancje wywierające niekorzystny wpływ na organizm. W ostatnich latach opisano przypadki tyreotoksykozy pokarmowej u psów, która wynika ze stosowania pokarmów zwierzęcych zawierających wysokie stężenia hormonów tarczycy.

Small mirowski adam opt

lek. wet. mgr inż. zoot. mgr biol. Adam Mirowski



Psy rzadko chorują na nadczynność tarczycy, a przyczyną najczęściej jest rak tego gruczołu. Nowotwory tarczycy stanowią kilka procent wszystkich nowotworów u tego gatunku (1). Dominują guzy złośliwe, które stanowią ponad 80% guzów tarczycy (2). Chorobie nowotworowej tarczycy u psów zazwyczaj nie towarzyszą zaburzenia gospodarki hormonalnej (4, 7). Podwyższone stężenie hormonów tarczycy we krwi może mieć podłoże chorobowe lub być efektem dostania się tych substancji do organizmu ze środowiska zewnętrznego. Pobranie nadmiernych ilości hormonów powoduje wzrost ich stężenia we krwi i może doprowadzić do wystąpienia objawów klinicznych wskazujących na nadczynność tarczycy.

Egzogenna tyreotoksykoza u psów leczonych z powodu niedoczynności tarczycy może wynikać z podania zbyt dużej dawki leku. Przyczyną egzogennej tyreotoksykozy może być też przypadkowe zjedzenie przez psa leków zawierających hormony tarczycy. Źródłem hormonów tarczycy bywa również kał zwierząt leczonych z powodu niedoczynności tego gruczołu. Udokumentowano przypadek tyreotoksykozy u golden retrievera, który regularnie zjadał odchody drugiego psa mieszkającego w tym samym domu. Pies ten miał niedoczynność tarczycy i dwa razy dziennie otrzymywał 0,8 mg lewotyroksyny (16).

W literaturze medycznej opisano przypadki tyreotoksykozy u ludzi spowodowane spożywaniem mięsa i wyrobów mięsnych zawierających nadmierne ilości hormonów tarczycy. Dużo przypadków wystąpiło w USA w połowie lat 80. ubiegłego wieku. Było to związane z jedzeniem mielonej wołowiny przygotowanej z mięsa pozyskanego z szyi, które zawierało pozostałości gruczołów tarczowych. W próbkach tej wołowiny wykryto wysokie stężenia hormonów. Podjęto wówczas kroki mające na celu zapobieganie dostaniu się gruczołów tarczowych do żywności (8, 10). Od tamtego czasu udokumentowano nieliczne przypadki tej postaci tyreotoksykozy w różnych częściach świata.

Dużo przypadków tyreotoksykozy u ludzi wystąpiło w 1993 roku w jednym z japońskich miast. Nie ustalono przyczyny, ale podejrzewano podłoże żywieniowe. Prawie wszystkie przypadki pojawiły się w jednym szpitalu, w którym pacjenci i personel medyczny spożywali posiłki przygotowane w tej samej kuchni (12). Na początku obecnego wieku jeden przypadek został opisany przez kanadyjskich naukowców (15). Z kolei urugwajscy lekarze odnotowali na niewielkim obszarze gwałtowny wzrost liczby przypadków tyreotoksykozy. Przyczyną było najprawdopodobniej spożywanie mielonej wołowiny i kiełbasy, które zawierały gruczoły tarczowe (5).

Holenderscy naukowcy opisali przypadek pacjenta z tyreotoksykozą spowodowaną jedzeniem dużych ilości kiełbasy wołowej (300 g dziennie), która zawierała hormony tarczycy (9). Niedawno opublikowano pracę belgijskich naukowców, którzy udokumentowali cztery przypadki tyreotoksykozy. Miały one związek z jedzeniem mięsa z szyi wołowych, zawierającego gruczoły tarczowe (18). W jednej pracy opisano przypadek tyreotoksykozy, która mogła być spowodowana spożywaniem mięsa zawierającego wieprzowe gruczoły tarczowe. Ten przypadek wystąpił w Hiszpanii (13).

W literaturze weterynaryjnej dopiero od kilku lat opisywana jest tyreotoksykoza, która ma podłoże żywieniowe. W 2012 roku niemieccy naukowcy udokumentowali dwanaście przypadków podwyższonego stężenia tyroksyny u psów, które były żywione dietą BARF (bone and raw food) lub karmą komercyjną i suszonymi przełykami. Stężenie tyroksyny w osoczu krwi tych psów wynosiło od prawie 80 do ponad 390 nmol/l (górna granica wartości referencyjnych 51,5 nmol/l). U połowy psów występowały objawy kliniczne, takie jak utrata masy ciała, niepokój/nerwowość, agresja, przyspieszone tętno i dyszenie. Większość psów przebadano ponownie w okresie od dwóch tygodni do dwóch miesięcy po zmianie sposobu żywienia (tylko karma komercyjna). Stężenie tyroksyny obniżyło się poniżej górnej granicy wartości referencyjnych, a wszystkie objawy kliniczne ustąpiły. Przyczyną tyreotoksykozy u tych psów mogła być obecność gruczołów tarczowych w pokarmie (11).

Small tyreotoksykoza ryc1 opt

Ryc. 1. W przypadku podejrzenia tyreotoksykozy pokarmowej trzeba uzyskać informacje na temat wszystkich pokarmów podawanych psu, nie tylko głównych posiłków, ale również przysmaków.

W badaniach przeprowadzonych w USA objawy kliniczne wystąpiły u dziesięciu spośród czternastu psów z podwyższonym stężeniem tyroksyny spowodowanym nadmierną zawartością hormonów tarczycy w pokarmie. Cztery psy miały tylko zwiększone pragnienie i wielomocz. U dwóch psów doszło jedynie do utraty masy ciała. W innych przypadkach stwierdzono utratę masy ciała razem ze zwiększonym pragnieniem i wielomoczem (dwa psy), zmniejszonym apetytem (jeden pies) lub z pobudzeniem (jeden pies). Mediana stężenia tyroksyny w próbkach przysmaków i karm wytworzonych z mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego, które wywołały tyreotoksykozę, przekraczała 1,5 µg/g i była cztery razy wyższa niż w innych pokarmach komercyjnych. Jeszcze większą różnicę odnotowano w odniesieniu do mięsa wołowego (mięśnie szkieletowe) i wątroby wołowej, w których zawartość tego hormonu była najniższa. Po zaprzestaniu stosowania produktów o wysokiej zawartości tyroksyny nastąpiło obniżenie stężenia tego hormonu we krwi do prawidłowych wartości. Jednocześnie doszło do ustąpienia objawów klinicznych. Badania przeprowadzono po co najmniej czterech tygodniach od zmiany sposobu żywienia (3). Według austriackich naukowców tyreotoksykoza pokarmowa stwarza ryzyko zaburzeń cyklu płciowego u suk (17).

Stężenie tyroksyny we krwi może ulec obniżeniu poniżej górnej granicy wartości referencyjnych już w pierwszym tygodniu po zmianie diety. Można przytoczyć badania austriackich naukowców, którzy udokumentowali przypadki tyreotoksykozy u psów karmionych mięsem z głów wołowych. W ubojni potwierdzono możliwość obecności gruczołów tarczowych w mięsie. Dwa psy wykazywały objawy kliniczne (zwiększone pragnienie, wielomocz, nadmierne dyszenie oraz niepokój/nerwowość). Psy miały dobry apetyt i nie traciły masy ciała. W badaniu USG zaobserwowano małe gruczoły tarczowe o prawidłowych kształtach. Stężenie tyroksyny u tych psów przekraczało 190 nmol/l. Żywiono je surową dietą domową. Dzienna dawka pokarmowa zawierała kilkaset gramów mielonego mięsa z głów wołowych, które było przechowywane w stanie zamrożonym.

Podwyższone stężenie tyroksyny (od 63 do 125 nmol/l) wykryto również u czterech innych psów karmionych mięsem z głów pochodzącym z tej samej ubojni. Dwa z nich miały łagodne objawy kliniczne. U jednego psa stężenie tyroksyny mieściło się w granicach wartości referencyjnych. Stężenie tyroksyny uległo obniżeniu u wszystkich psów w ciągu kilku dni po zaprzestaniu stosowania takiego mięsa lub znacznym zmniejszeniu jego udziału w dawce pokarmowej. Ustąpiły też objawy kliniczne. W tych badaniach zwrócono uwagę na bardzo wysokie stężenia jodu. Psy pobierały kilka razy więcej jodu niż wynika z zaleceń żywieniowych. Dokładne oddzielanie gruczołów tarczowych od mięsa sprawiło, że stężenie tego pierwiastka obniżyło się do niewykrywalnych wartości (19).

Rozpoznanie tyreotoksykozy pokarmowej wymaga przeprowadzenia wywiadu żywieniowego dotyczącego używanych pokarmów. Zalecenia żywieniowe po wykryciu przyczyny choroby powinny być jasne i zrozumiałe dla opiekunów zwierzęcia. W przypadku braku poprawy należy upewnić się, czy opiekunowie zastosowali się do zaleceń. Można przytoczyć przypadek tyreotoksykozy pokarmowej udokumentowany przez belgijskich naukowców. Objawy kliniczne u niespełna rocznego psa rasy rottweiler pojawiły się wkrótce po zmianie sposobu żywienia z suchej karmy komercyjnej na komercyjną dietę BARF, która składała się z mięsa drobiowego i wołowego. Stężenie tyroksyny w surowicy krwi wynosiło ponad 110 nmol/l. Zalecono zmianę sposobu żywienia na konwencjonalną karmę komercyjną, jednak tydzień później stężenie tyroksyny przekraczało 180 nmol/l i nadal występowały objawy kliniczne. Po kilkunastu dniach okazało się, że opiekunowie psa zmienili dietę BARF na inną komercyjną świeżą karmę mięsną. Po odstawieniu tej karmy i rozpoczęciu stosowania konwencjonalnej suchej karmy komercyjnej doszło do obniżenia się stężenia tyroksyny i ustąpienia objawów klinicznych. Pies przytył 4 kilogramy w ciągu miesiąca (6).

Dotychczas udokumentowano tylko jeden przypadek tyreotoksykozy u psa wywołanej przez egzogenną trijodotyroninę. Nie odnotowano podwyższonego stężenia tyroksyny we krwi. Po zmianie diety szybko doszło do ustąpienia objawów klinicznych, a stężenie trijodotyroniny obniżyło się do prawidłowych wartości (14).

Podsumowanie

Podsumowując, trzeba stwierdzić, że podwyższone stężenie hormonów tarczycy we krwi psów z objawami nadczynności tarczycy lub bez objawów może wynikać z pobierania pokarmów zwierzęcych, które mają zbyt wysokie stężenie tych substancji. Dlatego w takich przypadkach należy dokonać analizy sposobu żywienia. Pierwsze przypadki tyreotoksykozy pokarmowej u psów opisano dopiero kilka lat temu. Dotychczas udokumentowano ponad trzydzieści przypadków podwyższonego stężenia tyroksyny u psów, których pokarm zawierał lub mógł zawierać gruczoły tarczowe. Ponad połowa tych psów wykazywała objawy kliniczne. We wszystkich przypadkach jedynym skutecznym sposobem leczenia było zaprzestanie stosowania tych pokarmów. Takie postępowanie powoduje obniżenie stężenia tyroksyny we krwi i ustąpienie objawów klinicznych.


SUMMARY

Alimentary thyrotoxicosis in dogs: a new challenge in veterinary dietetics?

Alimentary thyrotoxicosis in dogs was documented for the first time a few years ago. Since then several scientific articles have been published. Alimentary thyrotoxicosis is caused by an excessive dietary intake of thyroid hormones. Blood thyroid hormone levels normalized and clinical signs resolved after dietary change in all cases. A detailed dietary history should be taken in case of increased blood thyroid hormone levels either with or without clinical signs.


Key words: alimentary thyrotoxicosis, thyroid gland, thyroxine, dog


Ryc. – H. Zientek

PIŚMIENNICTWO

1. Aupperle H., Gliesche K., Schoon H.A.: Schilddrüsentumoren beim Hund – eine regionale Besonderheit im Raum Leipzig. Dtsch. Tierarztl. Wochenschr. 110, 154-7, 2003.

2. Bertolini G., Drigo M., Angeloni L., Caldin M.: Incidental and nonincidental canine thyroid tumors assessed by multidetector row computed tomography: a single-centre cross sectional study in 4520 dogs. Vet. Radiol. Ultrasound. 58, 304-314, 2017.

3. Broome M.R., Peterson M.E., Kemppainen R.J., Parker V.J., Richter K.P.: Exogenous thyrotoxicosis in dogs attributable to consumption of all-meat commercial dog food or treats containing excessive thyroid hormone: 14 cases (2008-2013). J. Am. Vet. Med. Assoc. 246, 105-11, 2015.

4. Broome M.R., Peterson M.E., Walker J.R.: Clinical features and treatment outcomes of 41 dogs with sublingual ectopic thyroid neoplasia. J. Vet. Intern. Med. 28, 1560-8, 2014.

5. Conrey E.J., Lindner C., Estivariz C., Pereira M., Welsh J., Vignolo J., Fishbein D., Kettel Khan L., Grummer-Strawn L.: Thyrotoxicosis outbreak linked to consumption of minced beef and chorizo: Minas, Uruguay, 2003-2004. Public Health 122, 1264-74, 2008.

6. Cornelissen S., De Roover K., Paepe D., Hesta M., Van der Meulen E., Daminet S.: Voedselgerelateerde hyperthyroïdie bij een rottweiler. Vlaams Diergeneeskundig Tijdschrift. 83, 306-311, 2014.

7. Haley P.J., Hahn F.F., Muggenburg B.A., Griffith W.C.: Thyroid neoplasms in a colony of beagle dogs. Vet. Pathol. 26, 438-41, 1989.

8. Hedberg C.W., Fishbein D.B., Janssen R.S., Meyers B., McMillen J.M., MacDonald K.L., White K.E., Huss L.J., Hurwitz E.S., Farhie J.R. i wsp.: An outbreak of thyrotoxicosis caused by the consumption of bovine thyroid gland in ground beef. N. Engl. J. Med. 316, 993-8, 1987.

9. Hendriks L.E., Looij B.J.: Hyperthyroidism caused by excessive consumption of sausages. Neth. J. Med. 68, 135-7, 2010.

10. Kinney J.S., Hurwitz E.S., Fishbein D.B., Woolf P.D., Pinsky P.F., Lawrence D.N., Anderson L.J., Holmes G.P., Wilson C.K., Loschen D.J. i wsp.: Community outbreak of thyrotoxicosis: epidemiology, immunogenetic characteristics, and long-term outcome. Am. J. Med. 84, 10-8, 1988.

11. Köhler B., Stengel C., Neiger R.: Dietary hyperthyroidism in dogs. J. Small Anim. Pract. 53, 182-4, 2012.

12. Matsubara S., Inoh M., Tarumi Y., Sato M., Takahara J.: An Outbreak (159 Cases) of Transient Thyrotoxicosis without Hyperthyroidism in Japan. Internal Medicine 34, 514-519, 1995.

13. Megías M.C., Iglesias P., Villanueva M.G., Díez J.J.: Intermittent and recurrent episodes of subclinical hypothyroidism, central hypothyroidism and T3-toxicosis in an elderly woman. BMJ Case Rep. 2012, 2012, pii: bcr2012006260.

14. Morré W.A., Panciera D.L., Daniel G.B., Refsal K.R., Rick M., Arrington K.: Thyrotoxicosis induced by excessive 3,5,3’-triiodothyronine in a dog. J. Am. Vet. Med. Assoc. 250, 1427-1431, 2017.

15. Parmar M.S., Sturge C.: Recurrent hamburger thyrotoxicosis. CMAJ. 169, 415-7, 2003.

16. Shadwick S.R., Ridgway M.D., Kubier A.: Thyrotoxicosis in a dog induced by the consumption of feces from a levothyroxine-supplemented housemate. Can. Vet. J. 54, 987-9, 2013.

17. Sontas B.H., Schwendenwein I., Schäfer-Somi S.: Primary anestrus due to dietary hyperthyroidism in a miniature pinscher bitch. Can. Vet. J. 55, 781-5, 2014.

18. Wartique L., Pothen L., Pirson N., Hermans M.P., Lambert M., Yildiz H.: An unusual cause of epidemic thyrotoxicosis. Acta Clin. Belg. 72, 451-453, 2017.

19. Zeugswetter F.K., Vogelsinger K., Handl S.: Hyperthyroidism in dogs caused by consumption of thyroid-containing head meat. Schweiz. Arch. Tierheilkd. 155, 149-52, 2013.

OSTATNIO DODANE
Kiedy się szczepimy?
Na kurze trzeba się znać
KUPIĘ/PRZEJMĘ ZLZ
POLECANE ARTYKUŁY
Farmakologia i toksykologia
Opioidowa farmakoterapia bólu okołooperacyjnego u psów i kotów
Onkologia
Ośmioletnia suka z nawrotowym krwiomoczem
Hematologia
Zależne od rasy zmiany w obrazie krwi u psów i kotów. Cz. II
Onkologia
Dziesięć najczęstszych nowotworów u psów w Polsce
Chirurgia
Rany u małych zwierząt. Cz. III. Czemu rana się nie goi
Dermatologia
Toczniowe zniekształcenie pazurów u psów jako rzadka forma tocznia – rozpoznawanie i leczenie
Parazytologia
Motyliczka mięśniowa – możliwości rozpoznawania nowego zagrożenia
Kardiologia
Pies z nietolerancją wysiłkową i posmutnieniem. Rozwiązanie zagadki
NEWSLETTER
OBSERWUJ NAS NA
NASZE PUBLIKACJE
  • Magazyn Weterynaryjny
  • Zamów prenumeratę
  • Weterynaria po Dyplomie
  • Zamów prenumeratę
  • Czytaj on-line Magazyn Weterynaryjny
  • Czytaj on-line Weterynaria po Dyplomie
  • Filmy
  • Rada Programowa Magazynu Weterynaryjnego


AKADEMIA PO DYPLOMIE WETERYNARIA
  • Termin i miejsce
  • Program
  • Koszty uczestnictwa
  • Rejestracja online


POMOC
  • Polityka prywatnosci
  • Zadaj pytanie
  • Logowanie i rejestracja
  • Regulamin
  • Metody płatności
  • Regulamin publikowania prac
  • Filmy Pomoc
  • Kontakt


KONTAKT

Medical Tribune Polska Sp. z o.o.
ul. Powązkowska 44C
01-797 Warszawa
NIP: 521-008-60-45


801 044 415
+48 (22) 444 24 44
kontakt@magwet.pl
Nr konta: 13 1600 1068 0003 0102 0949 9001

Kontakt w sprawie reklam: magwet-reklama@medical-tribune.pl

Anuluj