Neurologia
Praktyczne podejście do pacjenta z napadami drgawkowymi
lek. wet. Violetta Olender
Napad padaczkowy u psów i kotów jest stosunkowo często występującym stanem chorobowym w praktyce weterynaryjnej. Podejście do pacjenta w stanie napadu padaczkowego wymaga szerokiej wiedzy klinicznej, która pozwoli z jednej strony wyprowadzić z niego pacjenta, a drugiej znaleźć przyczynę napadu, co zapewni pacjentowi w miarę komfortowe życie.
Aktywność elektryczna kory mózgowej utrzymywana jest stale w równowadze pomiędzy pobudzaniem poprzez wydzielanie neurotransmiterów stymulujących, czyli glutaminianu oraz asparaginianu, a hamowaniem powodowanym przez neurotransmiter – kwas gamma-aminomasłowy (GABA). W korze mózgu może dochodzić do wyładowań elektrycznych, które są stymulowane przez silniejsze lub słabsze bodźce zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne. Dopóki wyładowania te nie przekroczą progu drgawkowego danego pacjenta, nie ma klinicznego obrazu tych zjawisk w postaci napadu drgawek. Natomiast w obrazie elektroencefalograficznym (EEG) wahania te są widoczne.
Czasami bodziec jest na tyle silny, że jego wyrazem klinicznym jest reakcja tzw. ogniskowa, czyli dotycząca tylko nielicznych mięśni – na przykład niekontrolowane poruszanie uchem, kończyną, wargami albo łapanie nieistniejących much. Nierzadko więc padaczka wyrażona jest w sposób, który utrudnia jej różnicowanie z zaburzeniami behawioralnymi. W takich sytuacjach można zastosować leczenie diagnostyczne fenobarbitalem w celu wykluczenia lub potwierdzenia padaczki ogniskowej.
Objawy kliniczne zależą od okolicy w korze mózgu, w której zlokalizowane jest ognisko epileptyczne, albo od miejsca, od którego rozpoczyna się kaskada pobudzenia, kiedy zawodzą systemy hamowania. Prawidłowo poinformowany przez nas właściciel jest w stanie zaobserwować ogniskowe napady padaczkowe i w odpowiednim momencie zareagować, na przykład podwyższając dawkę leku przeciwdrgawkowego. Kiedy jednak dochodzi do pobudzenia zbyt wielu neuronów w korze mózgu, następuje niekontrolowana ekscytacja (bez inhibicji) z pełnym obrazem klinicznym padaczki. Uogólniony napad drgawek padaczkowych jest więc klinicznym przejawem wzmożonej aktywności elektrycznej w korze mózgu i stanem bezpośredniego zagrożenia życia pacjenta. Natomiast stan padaczkowy jest utrwaloną aktywnością kory mózgowej, mogącą utrzymywać się u pacjenta ponad 30 minut.
Najbardziej niekorzystna jest sytuacja, w której stan padaczkowy jest serią następujących po sobie drgawek, a pacjent nie odzyskuje przytomności nawet podczas krótkich przerw między atakami. Jest to stan bezpośredniego zagrożenia życia zwierzęcia.