Wątroba pełni istotne funkcje w metabolizmie składników odżywczych. Jest miejscem ich syntezy i(lub) magazynowania. Dlatego choroba tego narządu może zmienić zapotrzebowanie organizmu na różne substancje. Zaburzenia czynności wątroby stwarzają ryzyko niedoboru wielu związków, zwłaszcza niektórych białek. Chore zwierzęta mogą mieć zmniejszony apetyt. Niedostateczna ilość składników odżywczych w pokarmie może nasilić niekorzystny wpływ choroby na organizm. Zwierzęta z chorą wątrobą są narażone na niedożywienie, które może pogorszyć efekty leczenia.

Podstawową kwestią w żywieniu pacjentów z chorobami wątroby jest zawartość białka w dawce pokarmowej. Najwięcej uwagi poświęca się wpływowi białka na encefalopatię wątrobową, która jest najpoważniejszym powikłaniem chorób wątroby. Badania naukowe dotyczące tego zagadnienia wykonywano na psach z zespoleniem wrotno-obocznym. Nieprawidłowy przepływ krwi z żyły wrotnej powoduje, że substancje wchłonięte w przewodzie pokarmowym trafiają bezpośrednio do krążenia ogólnego z pominięciem wątroby. W wyniku intoksykacji może dojść do rozwoju zaburzeń neurologicznych. Kluczową rolę odgrywa amoniak, który w normalnych warunkach jest metabolizowany w wątrobie.

Postępowanie żywieniowe w przypadku zespolenia wrotno-obocznego polega na stosowaniu diety o obniżonej zawartości białka. Ilość tego składnika zmniejsza się zarówno w przypadku zwierząt, które nie są poddawane operacji, jak i tych przygotowywanych do zabiegu. Pewne znaczenie ma rodzaj białka. Zwraca się uwagę na przewagę białka sojowego i białek mleka nad mięsem. Wykazano, że chore psy żywione karmą o niskiej zawartości białka sojowego mają niższe stężenie amoniaku we krwi w porównaniu z psami pobierającymi karmę o takiej samej zawartości białka, w której głównym jego źródłem jest mięso drobiowe (13).

Jednym z najważniejszych czynników przyczyniających się do rozwoju encefalopatii wątrobowej u zwierząt z chorobami wątroby lub zespoleniem wrotno-obocznym jest stosowanie wysokobiałkowej diety opartej na mięsie. Białka pochodzenia roślinnego (białko sojowe) i białka mleka stwarzają możliwość zmniejszenia ryzyka związanego z encefalopatią wątrobową. Wskazuje się, że zastąpienie mięsa tymi rodzajami białka może w pewnych przypadkach przynieść lepsze efekty niż zmniejszenie ilości podawanego mięsa (5). W kręgu zainteresowań naukowców znalazło się znaczenie składu aminokwasowego dawki pokarmowej w aspekcie rozwoju encefalopatii wątrobowej, zwłaszcza zawartości aminokwasów rozgałęzionych i aromatycznych. W jednych badaniach nie stwierdzono jednak pozytywnego wpływu podwyższonego stosunku stężenia aminokwasów rozgałęzionych do stężenia aminokwasów aromatycznych w dawce pokarmowej na encefalopatię wątrobową u psów (12).