Zachowania prozdrowotne właścicieli psów i kotów w zakresie profilaktyki chorób pasożytniczych

Wyniki badań ankietowych

Jak często w ciągu roku zwierzę/zwierzęta korzystają z usług lekarza weterynarii?

Największa liczba właścicieli zwierząt korzysta z usług weterynaryjnych kilka lub kilkanaście razy w ciągu roku (odpowiednio 61,3% i 26%), nieliczni robią to raz do roku (12,2%). Tylko jedna osoba ze 180 ankietowanych nie korzysta w ogóle z pomocy lekarza weterynarii. Komentarz autorki: częste korzystanie z usług lekarza weterynarii jest gwarantem utrzymania zwierząt w dobrej kondycji zdrowotnej.

Czy zwierzęta są odrobaczane? Jak często w ciągu roku?

Spośród ankietowanych 97,8% zadeklarowało, że odrobacza swoje zwierzęta. Najwięcej ankietowanych odrobacza zwierzęta towarzyszące cztery razy do roku (42,8%) lub dwa razy do roku (34,4%). Znacznie mniej respondentów odrobacza zwierzęta raz do roku (10%), 8,9% ankietowanych czyni to od czasu do czasu, a 3,9% przeprowadza odrobaczenie zwierząt raz na miesiąc.

Komentarz autorki: zgodnie z zaleceniami ESCCAP Polska dorosłe zwierzęta dzieli się ze względu na lokalizację i sposób zamieszkania na kilka grup, w stosunku do których stosuje się odrębne zalecenia:

• Grupa A – zwierzę przebywa tylko w pomieszczeniach lub wychodzi na zewnątrz, ale nie ma bezpośredniego kontaktu z innymi psami i kotami, parkami, piaskownicami, placami zabaw, odchodami innych psów i kotów, ślimakami, pomrowami, surowym mięsem albo zwierzętami drapieżnymi. Zwierzęta z tej grupy odrobacza się 1-2 razy do roku przeciwko nicieniom bądź wykonuje się badania kału i odrobacza się po stwierdzeniu zarażenia.
• Grupa B – zwierzę wychodzi na zewnątrz i ma bezpośrednio kontakt z innymi psami i kotami, parkami, piaskownicami i placami zabaw oraz odchodami innych psów i kotów. Nie zjada padliny, pomrowów i ślimaków, nie poluje, nie zjada surowego mięsa i nie ma dostępu do odpadów poubojowych. Zwierzęta z tej grupy odrobacza się cztery razy do roku przeciwko nicieniom lub wykonuje się badania kału i odrobacza się po stwierdzeniu zarażenia.
• Grupa C – zwierzę wychodzi na zewnątrz i ma bezpośrednio kontakt z innymi psami i kotami, parkami, piaskownicami i placami zabaw oraz odchodami innych psów i kotów. Zjada padlinę, pomrowy i ślimaki, poluje, zjada surowe mięso i ma dostęp do odpadów poubojowych. Zwierzęta z tej grupy odrobacza się 4-12 razy do roku przeciwko nicieniom i tasiemcom w zależności od skali ryzyka lub wykonuje się badania kału i odrobacza się po stwierdzeniu zarażenia.
• Grupa D – pies przebywa na terenach endemicznego występowania bąblowca wielojamowego (Echinococcus multilocularis) u lisów, zjada padlinę i(lub) gryzonie, wychodzi na zewnątrz bez dozoru, aby polować. Zwierzęta z tej grupy zaleca się odrobaczać co miesiąc przeciwko tasiemcom, a w przypadku podejrzenia inwazji nicieni przeprowadzić badanie kału.

Zdaniem ESCCAP jeśli nie można ocenić ryzyka dla zwierzęcia, powinno ono zostać zbadane lub odrobaczone co najmniej cztery razy do roku. Badania wykazały, że odrobaczanie 1-3 razy do roku jest niewystarczające. Trzeba pamiętać, że regularne przeprowadzanie badania kału jest dobrą alternatywą dla zaleceń „standardowego” odrobaczania (dotyczy przede wszystkim zwierząt z grupy A i B).

Odrobaczanie szczeniąt i kociąt należy rozpocząć wcześnie, odpowiednio w wieku dwóch i trzech tygodni. Zabiegi te należy powtarzać regularnie co dwa tygodnie przez cały okres karmienia mlekiem matki, a po odsadzeniu od matki odrobaczanie powinno być przeprowadzane co miesiąc aż do szóstego miesiąca życia zwierząt.

Czy do odrobaczania stosuje Pani/Pan leki przepisane przez lekarza weterynarii, czy przypadkowe?

Zdecydowana większość ankietowanych (94,5%) do odrobaczania zwierząt używa leków przepisanych przez lekarza weterynarii, co jest postępowaniem prawidłowym, gdyż zarówno typ leków, jak i zalecona dawka są dostosowane do określonego zwierzęcia.

Czy przed odrobaczeniem zwierzęcia/zwierząt zlecane jest badanie kału na obecność pasożytów? Czy badanie jest proponowane przez lekarza weterynarii?

Ogromna większość respondentów (71,1%) potwierdziła przeprowadzanie badań kału na obecność pasożytów u zwierząt przed zastosowaniem odrobaczenia. Na ogół były to badania zaproponowane przez lekarzy weterynarii (70%).

Komentarz autorki: wykonywanie badania kału na obecność pasożytów przed planowanym odrobaczeniem jest postępowaniem właściwym. Odrobaczanie „w ciemno” powinno być stosowane tylko wtedy, gdy nie ma możliwości przeprowadzenia badania koproskopowego. Potwierdzona badaniem obecność jaj określonego gatunku pasożyta jest dodatkową wskazówką dla lekarza weterynarii w kwestii zastosowania odpowiedniego preparatu. Należy przy tym pamiętać, że przeciwko tej samej grupie pasożytów powinno się stosować różne preparaty w celu zapobiegnięcia zjawisku lekooporności wśród pasożytów. Najnowsze opublikowane dane donoszą o lekooporności na wiele preparatów wśród nicieni i tasiemców występujących u psów (Jesus i wsp., 2015; Castro i wsp., 2019).

Proszę wybrać gatunki pasożytów charakterystyczne dla psów

Za pomocą kolejnego pytania ankiety starano się określić poziom wiedzy właścicieli zwierząt na temat pasożytów typowych dla psów. Do wyboru było siedem gatunków i jeden rodzaj pasożytów – glista psia, włosogłówka, tasiemiec psi, bąblowiec jednojamowy, bąblowiec wielojamowy, francuski nicień sercowy, nicień podskórny, tasiemce z rodzaju Taenia. Uzyskane odpowiedzi przedstawiono na ryc. 3.

Komentarz autorki: wszystkie pasożyty znajdujące się na liście są patogenami psów. Poziom wiedzy respondentów ankiety na temat pasożytów typowych dla tego gatunku nie jest jednak odpowiedni. Wprawdzie prawie wszyscy ankietowani wybrali glistę psią – nicienia powszechnie występującego u młodych psów. Równie dużą popularnością cieszył się tasiemiec psi, ale prawdopodobnie było to spowodowane obecnością w nazwie wyrazu „psi”, co nasuwało skojarzenie, że pasożyt ten może występować u psów. Niemal połowa ankietowanych upatrywała psiego pasożyta we włosogłówce. Natomiast pozostałe gatunki nicieni i tasiemce z rodzaju Taenia wymienione w pytaniu uzyskały aprobatę od 25 do 35,6% respondentów. Świadczy to o stosunkowo niskim poziomie wiedzy ankietowanych i dużej potrzebie dalszej edukacji właścicieli zwierząt towarzyszących, w którą również lekarze weterynarii powinni się mocno zaangażować.

Ryc. 3. Odpowiedzi respondentów na pytanie dotyczące gatunków pasożytów charakterystycznych dla psów.