Zachowania prozdrowotne właścicieli psów i kotów w zakresie profilaktyki chorób pasożytniczych

Proszę wybrać gatunki pasożytów charakterystyczne dla kotów

Za pomocą następnego pytania starano się określić poziom wiedzy właścicieli zwierząt towarzyszących na temat gatunków pasożytów typowych dla kotów. Ankietowani wybierali je z listy, na której znajdowały się: glista kocia, nicień płucny, nicień podskórny, Toxoplasma gondii, tasiemce z rodzaju Taenia. Uzyskane odpowiedzi przedstawia ryc. 4.

Ryc. 4. Odpowiedzi respondentów na pytanie dotyczące gatunków pasożytów charakterystycznych dla kotów.

Ryc. 5. Odpowiedzi respondentów na pytanie dotyczące źródeł wiedzy na temat pasożytów zwierząt towarzyszących.

Komentarz autorki: wszystkie pasożyty znajdujące się na liście są patogenami występującymi u kotów. Najwięcej ankietowanych wybrało jako typowe dla kotów glistę kocią, a także przyczynę toksoplazmowy – Toxoplasma gondii. Pozostałe gatunki pasożytów znajdujące się na liście zostały wytypowane przez nielicznych ankietowanych. Świadczy to o niezbyt dobrej znajomości kocich pasożytów przez ich właścicieli. Jako pozytywny fakt należy jednak uznać, że zdecydowana większość respondentów rozpoznała na liście jednokomórkowego pasożyta Toxoplasma gondii, którym zarażenie się przez człowieka może skutkować rozwojem toksoplazmozy.

Czy człowiek może zarazić się pasożytami od psa lub kota? Które choroby występujące u człowieka są wywołane przez odzwierzęce pasożyty?

Zoonozy są to choroby odzwierzęce, na ogół o etiologii bakteryjnej, wirusowej lub pasożytniczej. Czy jednak właściciele zwierząt towarzyszących o tym wiedzą? Jak wynika z ankiety, 95% właścicieli, którzy wzięli w niej udział, zdaje sobie sprawę z ryzyka zarażenia się pasożytami od swoich zwierząt. Zoonozami najlepiej znanymi respondentom były toksoplazmoza (95% głosów) i włośnica (64,4%). Nieliczni ankietowani wiedzieli jednak o tym, że toksokaroza, bąblowica jednojamowa, bąblowica wielojamowa i dirofilarioza zaliczane są do zoonoz – odpowiednio 38,9%, 36,7%, 38,9% i 22,2% osób biorących udział w ankiecie wybrało te jednostki chorobowe. Analiza odpowiedzi wykazała niski poziom wiedzy społeczeństwa na temat chorób pasożytniczych zagrażających człowiekowi ze strony zwierząt. Sytuacja ta wymaga szczególnego zaangażowania ze strony lekarzy weterynarii, którzy powinni uświadomić właścicielom zwierząt ryzyko nabywania chorób odzwierzęcych w wyniku niewłaściwych kontaktów ze swoimi pupilami (całowanie okolicy jamy ustnej, spanie zwierząt w łóżku itp.), a także konieczność systematycznego badania zwierząt na obecność pasożytów i odrobaczania ich w przypadku stwierdzenia jaj pasożytów w kale. Należy też zintensyfikować akcje edukacyjne organizowane przez liczne stowarzyszenia w celu krzewienia wiedzy na ten temat.

Czy sprząta Pani/Pan odchody po swoich zwierzętach? Dlaczego powinno się sprzątać odchody po zwierzętach?

Większość ankietowanych (91,7%) sprząta odchody po swoich zwierzętach. Jest to niezwykle korzystny trend, uzyskany dzięki wysiłkowi władz administracyjnych, członków wspólnot mieszkaniowych, licznych stowarzyszeń oraz lekarzy weterynarii. Jednak nie wszyscy właściciele systematycznie sprzątają po swoich pupilach. Jak wynika z ankiety, nieliczni czynią to czasami (6,6%) lub nie robią tego w ogóle (1,7%). Jaka jest przyczyna sprzątania odchodów zwierząt? Najliczniejsza grupa respondentów sprząta odchody, gdyż w nich znajdują się jaja pasożytów (89,4% odpowiedzi) i bakterie (59,4% odpowiedzi). Dla wielu właścicieli powodem sprzątania kału zwierząt jest poczucie estetyki (76,1%) oraz nieprzyjemnych zapach (57,8%).

Skąd czerpie Pani/Pan informacje na temat pasożytów występujących u zwierząt towarzyszących?

Ostatnie pytanie ankiety dotyczyło źródeł, z których ankietowani czerpią wiedzę na temat pasożytów zwierząt. Odpowiedzi prezentuje ryc. 5.

Analiza odpowiedzi na pytanie jednoznacznie wykazała, że najcenniejszym źródłem informacji dla właścicieli psów i kotów są lekarze weterynarii, gdyż 73,9% ankietowanych wskazało ich jako źródło posiadanych informacji. Na drugim miejscu uplasował się Internet, co na pewno nikogo nie dziwi. Zastanawiające jest jednak, że tylko jedna czwarta ankietowanych uzyskała informacje na temat pasożytów z mediów społecznościowych. Tę niszę powinny wykorzystać stowarzyszenia zajmujące się edukacją społeczeństwa. Niepokojącym sygnałem płynącym z analizy odpowiedzi na ostatnie pytanie jest fakt, że tylko jedna trzecia ankietowanych uzyskała informacje na temat postępowania ze zwierzętami, pasożytów i chorób pasożytniczych w toku nauki w szkole lub na uczelni. Pokazuje to potrzebę częściowej zmiany programów szkolnych, aby w przyszłości uwzględniały większy zakres podstawowych informacji na temat pasożytów występujących u zwierząt towarzyszących oraz sposobów zapobiegania chorobom odzwierzęcym ludzi.

Podsumowanie

W Polsce rzadko prowadzi się obecnie badania ankietowe na temat postępowania właścicieli zwierząt mającego na celu zadbanie o ich zdrowie i stosowanej profilaktyki przeciwko pasożytom. Pomimo dużej pracy, jaką wkładają lekarze weterynarii w edukację właścicieli, dotychczas nie był znany poziom ich faktycznej wiedzy i sposoby postępowania w aspekcie chorób pasożytniczych. Na podstawie przeprowadzonej ankiety uzyskano informacje związane z powyższymi zagadnieniami. Dzięki ankiecie wiadomo, że właściciele na ogół korzystają z usług gabinetów weterynaryjnych kilka razy do roku, zdecydowana większość zwierząt jest odrobaczana (przeważnie 2-4 razy do roku), przed planowanym odrobaczeniem zlecane jest badanie kału, a odrobaczanie przeprowadzane jest przy użyciu preparatów zalecanych przez lekarza. Jednak pomimo prawidłowego postępowania właścicieli zwierząt poziom ich wiedzy na temat samych pasożytów nie jest satysfakcjonujący. Powinno to skłonić zarówno lekarzy weterynarii, jak odpowiednie stowarzyszenia do zintensyfikowania działań w zakresie edukacji na temat pasożytów charakterystycznych dla zwierząt towarzyszących oraz ryzyka rozwoju u ludzi zoonoz o etiologii pasożytniczej wskutek niewłaściwych kontaktów z podopiecznymi.