BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Diagnostyka obrazowa
Choroby tchawicy i oskrzeli w badaniach radiograficznych i endoskopowych u psów
dr n. wet. Renata Komsta1
lek. wet. Dorota Capiga-Patryn2
dr n. wet. Krzysztof Buczek3
lek. wet. Piotr Twardowski1
mgr inż. Barbara Lisiak1
Diagnostyka chorób układu oddechowego tradycyjnie już wykorzystuje rentgenodiagnostykę. Jest ona tańsza i łatwiejsza w interpretacji obrazu niż bardziej zaawansowane techniki obrazowe, na przykład tomografia albo rezonans magnetyczny. W ostatnich latach w codziennej diagnostyce coraz chętniej stosuje się również badanie endoskopowe. Jest ono zwykle przeprowadzane jako następne po badaniu radiologicznym, na podstawie połączenia informacji uzyskanych z wywiadu, badania klinicznego i radiograficznego. W pracy autorzy omawiają wybrane zagadnienia przedstawiające wzajemne uzupełnianie się obu wymienionych badań w rozpoznawaniu chorób tchawicy i oskrzeli u psów.
Wydaje się, że zarówno tchawica, jak i oskrzela jako struktury wypełnione powietrzem są łatwe do wyizolowania na radiogramie. Łatwo też dostrzec nieprawidłowości w ich budowie. Przy dokładniejszej analizie pojawiają się jednak trudności. Tchawica jest dobrze widoczna przede wszystkim w projekcjach bocznych szyi i klatki piersiowej. Powszechnie znane są obiektywne metody oceny jej szerokości, jak również wykorzystywana do oceny stopnia zapadu zasada obrazowania tchawicy podczas wdechu i wydechu (ryc. 1). Jak dużą ostrożność należy zachować w interpretacji radiogramu, prezentuje ryc. 2 (badanie tomograficzne przedstawiające rotację płaszczyzny przekroju poprzecznego tchawicy w stosunku do płaszczyzny osiowej szyi). Jest to jedna z przyczyn sprawiających, że skuteczność wykrywania zapadu tchawicy w odcinku szyjnym szacowana jest na 60-90%.
Ocena oskrzeli bywa bardziej kłopotliwa. Oskrzela doczaszkowych płatów płucnych łatwiej dostrzec na zdjęciach bocznych, a oskrzela płatów doogonowych – w projekcji grzbietowo-brzusznej. Wiarygodna ocena światła oskrzela jest możliwa tylko w pobliżu rozwidlenia tchawicy i tylko gdy jego ściany ulegną zwapnieniu lub pogrubieniu. Dodatkowo szerokość oskrzeli może być zależna od fazy oddychania. Dlatego pojedynczy boczny radiogram klatki piersiowej wykonany podczas wydechu zwierzęcia pozwala w zasadzie na uwidocznienie zapadu jedynie oskrzela głównego i oskrzela płata doczaszkowego tego płuca, które może w pełni się rozprężać, czyli jest oddalone od powierzchni stołu, na którym leży pacjent (ryc. 3a). Do pełnej oceny należałoby zobrazować jeszcze pozostałe oskrzela podczas wdechu i wydechu. Zatem liczba radiogramów koniecznych do wykonania wzrasta. Tymczasem w codziennej pracy radiolog wykonuje zwykle dwie podstawowe projekcje klatki piersiowej. Stąd szacuje się, że skuteczność radiografii w rozpoznawaniu zwężenia oskrzeli wynosi od 0 do 50%. Obecnie bronchoskopia, pomimo że do jej przeprowadzenia wymagane jest znieczulenie ogólne, jest uznawana za złoty standard do oceny zwężenia światła zarówno tchawicy, jak i oskrzeli (ryc. 3b, 4).