Zapalenie otrzewnej (peritonitis) zagraża życiu zwierzęcia. Ze względu na rodzaj, obecność zakażenia lub jego brak bądź lokalizację peritonitis dzieli się na pierwotne i wtórne, septyczne i aseptyczne oraz miejscowe i rozlane. Najczęściej występujące wtórne septyczne zapalenia mają zwykle ciężki przebieg. Podstawą diagnostyki są badania laboratoryjne i obrazowe. Leczenie polega przede wszystkim na stabilizacji stanu pacjenta, eliminacji przyczyny oraz wspomagającej farmakoterapii (leczenie przeciwbólowe i antybiotykoterapia), szczególnie w zapaleniach septycznych.

Rodzaje zapalenia otrzewnej

Zapalenie otrzewnej jest to stan zapalny w obrębie jamy otrzewnej, przebiegający w postaci ostrej lub przewlekłej. Można podzielić je na pierwotne oraz wtórne. Zapalenia pierwotne są zwykle wynikiem osłabionej odporności i/lub immunosupresji. Zakażenia jamy otrzewnej będące pierwotną przyczyną zapalenia są jednak rzadkie. Znacznie częściej spotyka się wtórne peritonitis, wynikające z zakażeń wewnątrzbrzusznych lub obrażeń/urazów bądź zanieczyszczeń z zewnątrz (przerwanie powłok brzusznych, dializy, pogryzienia, rozejście się ran po zabiegu itp. Również przy wstrząsie może dojść do przenikania bakterii z jelit na skutek ich niedokrwienia (spowodowanego zbyt niskim ciśnieniem krwi) (tab. I). W przypadku wtórnego zapalenia otrzewnej (w przeciwieństwie do pierwotnego) siły obronne organizmu działają prawidłowo (12). Izolowany jest również nieco inny rodzaj bakterii (szczegóły w podrozdziale o diagnostyce laboratoryjnej). Ze względu na lokalizację zapalenia otrzewnej można podzielić na rozlane, dotyczące całej jamy brzusznej (na przykład towarzyszące posocznicy), oraz miejscowe – ograniczające się do pojedynczych struktur/narządów lub konkretnej okolicy (na przykład pola trzustkowego).

Peritonitis – jałowe czy zakaźne?

Wtórne peritonitis można podzielić na aseptyczne i septyczne. Zapalenie jałowe wynika z drażnienia tkanek jamy brzusznej przez czynniki mechaniczne, chemiczne lub toksyczne (tab. II). Septyczne zapalenia są wynikiem zanieczyszczenia otrzewnej zarazkami, którymi najczęściej są bakterie z przewodu pokarmowego. Takie zakażenia mają przebieg ostry lub nadostry. Jest to uzależnione od rodzaju, liczby i zjadliwości zarazków, lokalizacji ogniska, rozległości urazu oraz odpowiedzi immunologicznej i mechanizmów obronnych (12).

Co jest najczęstszą przyczyną peritonitis?

U zwierząt towarzyszących najczęściej występuje wtórne zapalenie otrzewnej. Może być ono wynikiem perforacji przewodu pokarmowego i wydostania się zawartości światła żołądka lub jelit do jamy otrzewnej, co jest najczęstszą przyczyną (3). Do perfor...