Opisywany przypadek dotyczy suki rasy owczarek niemiecki w wieku 13 lat. Pacjentka została skierowana do przychodni weterynaryjnej w związku z pogorszeniem stanu zdrowia i apatią. W trakcie badania klinicznego oraz badań dodatkowych, w tym obrazowych, stwierdzono liczne zmiany o różnej echogeniczności na śledzionie, owalną zmianę o różnej echogeniczności doogonowo od prawej nerki oraz wodobrzusze. Zdecydowano o laparotomii, a zmienioną śledzionę i guz z okolicy nerki przekazano do badania histopatologicznego. Wykazało ono obecność rzadkiej niezłośliwej zmiany w obrębie śledziony – szpiczakotłuszczaka, oraz złośliwej zmiany rozrostowej w okolicy nerki – naczyniakomięsaka.

Wstęp

Śledziona u psów, szczególnie ras dużych, na przykład owczarków niemieckich, dogów niemieckich, bernardynów, jest częstym miejscem występowania zmian nowotworowych. Mogą one przybierać postać zmian guzowatych (pojedynczych lub mnogich) albo doprowadzać do uogólnionego powiększenia tego narządu. Zwykle są to nowotwory powszechnie znane, takie jak naczyniaki, naczyniakomięsaki, mięsaki z tkanki podścieliskowej śledziony czy też mięsaki histiocytarne (1). Rzadziej jest to rak śledziony, tłuszczakomięsak lub mięśniakomięsaki (2-4). Do rzadkich nowotworów w śledzionie u psa zaliczamy także szpiczakotłuszczaka (5, 6).

Szpiczakotłuszczak (łac. myelolipoma) jest nowotworem łagodnym, składającym się z dojrzałych adipocytów (komórek tłuszczowych) i elementów krwiotwórczych, przypominającym wyglądem szpik kostny (7). U psów, kotów i ptaków ozdobnych nowotwory te są bardzo rzadko spotykane (5), natomiast postać rozsiana tego guza została opisana u gepardów (8). Miejscem, w którym najczęściej rozpoznawane są szpiczakotłuszczaki u zwierząt, jest śledziona, odnotowano jednak także stosunkowo częste lokalizowanie się ich zewnątrzoponowo w rdzeniu kręgowym (11). U człowieka miejscem predysponowanym do wystąpienia tego nowotworu są nadnercza, natomiast bardzo rzadko jest to śledziona (9).

Guzy te w większości przypadków są nieczynne hormonalnie, nie dają objawów klinicznych i na ogół wykrywane są przypadkowo u starszych zwierząt. Jeżeli powodują objawy chorobowe, to związane są one zwykle ze znacznym rozrostem guza, który może doprowadzać do uszkodzenia sąsiadujących tkanek na skutek ich uciskania (10). Mechanizm powstawania tych guzów nie jest do końca znany, ale za najbardziej prawdopodobny przyjmuje się udział krwiotwórczych czynników wzrostu, które pośredniczą w rekrutacji pluripotencjalnych krwiotwórczych komórek macierzystych (12).