Powszechność występowania neosporozy w stadach bydła w Polsce (23, 24) oraz moda na karmienie zwierząt mięsożernych surowym mięsem upoważniają do przypuszczenia, że również u psów, będących istotnym ogniwem cyklu rozwojowego, inwazja ta może osiągać wysoki poziom prewalencji. Mało swoiste objawy kliniczne, brak badań przesiewowych i przekonanie o fakultatywności tego patogenu powodują, że jest on niedocenianym, a wręcz bagatelizowanym czynnikiem chorobotwórczym w klinice psów. Prezentowane opracowanie ma na celu przybliżenie istotnych cech inwazji oraz zasad profilaktyki w celu ograniczania jej występowania, a także reguł właściwego postępowania w przypadku wystąpienia zarażenia.

Wstęp

Neosporoza jest inwazją pierwotniaczą występującą u psów, bydła oraz innych zwierząt gospodarskich i wolno żyjących, a nawet ptaków. Szczególne zagrożenie psów wynika z faktu, że zwierzęta te w cyklu rozwojowym pierwotniaka mogą pełnić podwójną rolę – żywiciela ostatecznego, a jednocześnie żywiciela pośredniego. Z uwagi na ograniczoną patogenność zarówno dla żywiciela ostatecznego, jak i pośredniego, szczególnie w odniesieniu do zwierząt cechujących się właściwie funkcjonującym układem odpornościowym, inwazja ta zaliczana jest do tzw. parazytoz fakultatywnych, które objawiają się klinicznie jedynie u wybranych osobników należących do grupy ryzyka (16, 21).

Patogenność inwazji Neospora caninum dotyczy wyłącznie żywiciela pośredniego, u którego obserwuje się tkankowe (ogólnoustrojowe) zarażenie. W wyniku nieograniczonego namnażania się w komórkach zarażonego organizmu dochodzi do uszkadzającego oddziaływania wobec licznych narządów i tkanek. Taki stan ma miejsce tylko u osobników „bezbronnych”, z nierozwiniętym, niedojrzałym lub niefunkcjonalnym układem odpornościowym. Szczególną wrażliwością na tę inwazję charakteryzują się zwierzęta bardzo młode, w tym płody, a także zwierzęta w starszym wieku, z zaburzeniami układu immunologicznego. Mimo domniemanej powszechności zarażenia, choroba w postaci objawowej występuje praktycznie jedynie we wskazanych grupach zwierząt. Dotyczy to wszystkich gatunków zwierząt jako żywicieli pośrednich, w tym także psów.

Neosporoza może przebiegać z różnym nasileniem objawów klinicznych w zależności od okresu życia żywiciela, w którym dochodzi do zarażenia, dawki inwazyjnej, zjadliwości szczepu wywołującego inwazję oraz statusu immunologicznego zarażonego zwierzęc...

Co do bezpieczeństwa człowieka, dotychczas nie wykazano istotnego zagrożenia. Mimo stwierdzania przeciwciał u licznej populacji ludzi na świecie, nie potwierdzono działania patogennego tego pasożyta (8). Pojawiają się natomiast doniesienia o możli...