Rozszerzenie i skręt żołądka (GDV, gastric dilatation and volvulus) to polietiologiczny zespół chorobowy dotykający głównie psy ras dużych i olbrzymich. Pomimo że choroba znana jest od dawna i co roku ukazuje się wiele prac naukowych badających powyższe zagadnienie, jednoznaczna jej przyczyna do tej pory nie została określona. Uznaje się, że zwierzęta lękliwe, nadpobudliwe i agresywne są znacznie bardziej narażone niż psy o łagodnym i pogodnym usposobieniu.

Przebieg choroby może być ostry lub rzadko przewlekły. Powiększony i skręcony żołądek wywołuje ucisk na żyłę główną doogonową oraz żyłę wrotną, doprowadzając do szeregu zaburzeń dotyczących układów sercowo-naczyniowego, oddechowego, pokarmowego, a także krzepnięcia oraz nerek. Ostatecznie rozwija się zespół wstrząsu hipowolemicznego, kardiogennego i posocznica. W wielu przypadkach choroba prowadzi do zespołu ogólnoustrojowej wielonarządowej reakcji zapalnej (SIRS, systemic inflammatory response syndrome) oraz zespołu krzepnięcia wewnątrznaczyniowego (DIC, disseminated intravascular coagulation) i śmierci. Z powodu ostrego i zagrażającego życiu przebiegu choroby istotnym czynnikiem jest szybka diagnoza i właściwe postępowanie terapeutyczne. Złotym standardem pozostaje wciąż leczenie operacyjne. Istotną rolę przypisuje się jednak także przedoperacyjnemu postępowaniu stabilizującemu.

Patofizjologia

Pierwotne przyczyny choroby wciąż pozostają niejasne (9, 10). Jej etiologia obejmuje aspekty zarówno genetyczne, jak i środowiskowe (35). Wśród czynników zwiększających ryzyko wystąpienia ostrego rozszerzenia i skrętu żołądka wymienia się czynniki związane z rasą, wiekiem, budową anatomiczną klatki piersiowej, masą ciała, płcią, genetyką, behawiorem zwierzęcia, typem żywienia, zaburzeniami motoryki żołądka i uprzednio wykonaną splenektomią (13).

Choroba najczęściej dotyka psy ras dużych (24%) i olbrzymich (21%) (12), zwłaszcza owczarki niemieckie, bernardyny, wyżły weimarskie, gordon setery, setery irlandzkie, dogi niemieckie, ogary, pudle standardowe i mieszańce tych ras (39). Przyjmuje się, że ryzyko skrętu żołądka u ras predysponowanych waha się od 4% do 37% (40). Choroba może jednak wystąpić u psa każdej rasy, a także u kotów. U tych ostatnich wykazano związek skrętu żołądka i pourazowej przepukliny przeponowej. Pomimo że u tego gatunku jest to rzadka przypadłość, powinna być brana pod uwagę w diagnostyce różnicowej przy wzdęciu żołądka oraz zaburzeniach oddychania, nawet jeśli brak jest wyraźnych objawów w badaniu radiologicznym (8, 20).