Retinopatia nadciśnieniowa jest jednym z powikłań nadciśnienia tętniczego u kotów. Pojawienie się lub nasilenie zmian na dnie oka to pilne wskazanie do farmakoterapii hipotensyjnej. Wymaga to od lekarzy weterynarii kompetencji w rozpoznawaniu zmian siatkówki związanych z nadciśnieniem.

Nadciśnienie tętnicze (SHT – systemic hypertension) występuje nierzadko u starszych kotów, wtórnie do niewydolności nerek, nadczynności tarczycy, guza nadnerczy, cukrzycy lub kardiomiopatii przerostowej. Prowadzi do uszkodzenia wrażliwych narządów – gałek ocznych, nerek, serca i mózgu. Choroba najczęściej jest diagnozowana dopiero w momencie pojawienia się objawów okulistycznych, takich jak nagła utrata wzroku lub wylew krwi do przedniej komory oka. Niestety wtedy na uratowanie wzroku może być już za późno.

Siatkówka jest jedną z tkanek cechujących się najwyższym tempem metabolizmu w organizmie. Każde zaburzenie jej ukrwienia skutkuje niedotlenieniem mogącym prowadzić do utraty jej funkcji, co ma miejsce w przebiegu nadciśnienia tętniczego. Krew do siatkówki dostarczana jest przez tętniczki naczyniówki i siatkówki. Naczynia siatkówki ulegają autoregulacji. Gdy wzrasta ciśnienie krwi, dochodzi do ich skurczu. Utrzymujące się podwyższone ciśnienie tętnicze prowadzi do zmian kompensacyjnych w naczyniach siatkówki – przerostu włókien warstwy mięśniowej i zeszkliwienia błony wewnętrznej. Tętnice ulegają stwardnieniu, mają kręty przebieg.

Bariera krew–siatkówka stanowi ścisłe połączenie pomiędzy komórkami śródbłonka naczyń siatkówki a komórkami jej nabłonka barwnikowego (RPE – retinal pigment epithelium). Nadciśnienie tętnicze uszkadza zarówno połączenie komórkowe, jak i komórki śródbłonka naczyń. Przerwanie bariery krew–siatkówka skutkuje niedokrwieniem naczyniówki i przenikaniem osocza z naczyniówki do siatkówki. Dochodzi do jej obrzęku. Następstwem niedokrwiennego uszkodzenia nabłonka barwnikowego siatkówki i gromadzenia się wysięku w przestrzeni podsiatkówkowej jest odwarstwienie siatkówki. Ściana naczyniowa staje się coraz bardziej przepuszczalna i dochodzi nie tylko do wycieku osocza i fibryny, ale i krwotoków siatkówkowych (2, 3).