Nadciśnienie płucne (PHT – pulmonary hypertension) jest stanem patofizjologicznym charakteryzującym się podwyższonym ciśnieniem w naczyniach płucnych, który rozwija się w trakcie wielu różnych chorób układu sercowo-naczyniowego, oddechowego i chorób ogólnoustrojowych. O nadciśnieniu płucnym mówimy w sytuacji gdy skurczowe ciśnienie w tętnicach płucnych wynosi powyżej 30 mmHg lub średnie powyżej 25 mmHg (1). By doszło do zawiązania się nadciśnienia płucnego, musi wystąpić przynajmniej jeden czynnik lub kombinacja czynników wymienionych na ryc. 1.

Zwiększony przepływ krwi występuje przy wadach wrodzonych serca powodujących przeciek krwi lewo-prawy (tzn. z krążenia systemowego do krążenia płucnego lub z lewego do prawego serca). Przykładami takich jednostek chorobowych są: przetrwały przewód tętniczy Botalla (PDA – patent ductus arteriosus), ubytek w przegrodzie międzykomorowej (VSD – ventricular septal defect) lub w przegrodzie międzyprzedsionkowej (ASD – atrial septal defect). Zwiększony opór naczyniowy może być spowodowany szeregiem czynników, takich jak przebudowa naczyń, zniszczenie miąższu płuc, niedrożność światła naczynia (zatorowość płucna), sztywność ścian naczyń czy dysfunkcja śródbłonka płucnego. Zwiększone ciśnienie żylne spowodowane jest podwyższonym ciśnieniem w obrębie lewego serca. Podwyższone ciśnienie w lewym przedsionku przenosi się na naczynia żylne uchodzące do niego. Zjawisko to będzie widoczne w chorobach lewego serca przebiegających z przeciążeniem objętościowym, na przykład chorobie zwyrodnieniowej zastawki mitralnej (MMVD – myxomatous mitral valve disease).

Najczęstszymi objawami klinicznymi nadciśnienia płucnego są:

• Omdlenia – często występujące w trakcie wysiłku fizycznego lub silnego pobudzenia, ekscytacji, trwające krótko, ze spontanicznym powrotem do świadomości. Całość epizodu trwa zazwyczaj kilkanaście-kilkadziesiąt sekund.
• Wodobrzusze w wyniku prawokomorowej niewydolności serca.
• Nietolerancja wysiłkowa.
• Przyspieszony, utrudniony oddech.
• Kaszel (2).

Badanie POCUS (point-of-care ultrasound) – aspekty pomocne w ocenie pacjentów z nadciśnieniem płucnym