Temat numeru: okulistyka
Ciała obce worka spojówkowego i rogówki
prof. dr hab. Ireneusz Balicki1
prof. dr hab. Alexandra Trbolova2
Agnieszka Balicka3
Ciała obce zlokalizowane w worku spojówkowym lub rogówce nie należą do często spotykanych przypadków klinicznych. Niejednokrotnie jednak niewykrycie ich lub zbyt późne rozpoznanie skutkuje powstaniem głębokich wrzodów, a nawet perforacji rogówki i zapaleń błony naczyniowej. Okrywa włosowa u psów długowłosych, powieki i trzecia powieka stanowią zazwyczaj doskonałą ochronę przed dostawaniem się ciał obcych na powierzchnię spojówek i rogówki. Ciała obce worka spojówkowego i rogówki są następstwem otarć okolicy oczodołu o drzewa, trawy i kaktusy, mogą też zostać przeniesione przez wiatr (np. plewy źdźbła traw) lub dostać się do struktur oka podczas zabawy (np. odłamki kamieni) albo karmienia (chipsy ziemniaczane, fragmenty granulowanej karmy). Ciała obce częściej występują u psów pracujących i polujących. U kotów spotykamy je rzadziej niż u psów.
SUMMARY
Conjunctival and corneal foreign bodies
The article discusses the incidence, diagnosis and treatment of conjunctival and corneal foreign bodies. Foreign bodies located in the conjunctival sac or the cornea are not commonly encountered in clinical practice; however, when diagnosed incorrectly or too late, they lead to numerous complications. Ophthalmic exams for the presence of foreign bodies use a slit lamp or microsurgery glasses. Radiographic and ultrasound examinations are helpful in certain cases. Apart from blepharospasm and more intensive discharge from the conjunctival sac, other symptoms of foreign body presence may include photophobia and eye pain resulting from corneal inflammation or ulceration as well as secondary uveitis. Treatment depends on the type of foreign body, its location and duration of its presence in the conjunctival sac or cornea.
Key words: foreign body, cornea, conjunctival sac
Rozpoznanie
Istotnym elementem badania okulistycznego jest wywiad. Ciało obce jako czynnik etiologiczny należy brać pod uwagę w przypadku uzyskania informacji o nagłym wystąpieniu i utrzymywaniu się przymykania szpary powiekowej. Poza zwężeniem szpary powiekowej i zwiększeniem wypływu z worka spojówkowego następstwem ciała obcego może być światłowstręt i bolesność gałki ocznej, które są związane z zapaleniem lub wrzodem rogówki, a także wtórnymi zapaleniami błony naczyniowej. Objawy te najczęściej występują jednostronnie.
Ciała obce mogą być zlokalizowane w rogówce, w worku spojówkowym pod trzecią powieką, a także w fałdach spojówki (ryc. 1, 2). Większe fragmenty roślin, cienkie, a jednocześnie wypukłego kształtu, początkowo przylegają do filmu łzowego jak soczewki...
