W mojej przychodni często pojawiają się pacjenci, którzy po kilku tygodniach leczenia ubytku rogówki zostali skierowani na konsultację okulistyczną, ponieważ oko zaczęło wyglądać gorzej – pojawiło się zaczerwienienie. Czy zawsze jest to powód do niepokoju? Postanowiłem zebrać kilka najważniejszych informacji dotyczących gojenia się ubytków rogówki i odpowiedzieć na pytanie, czy we wszystkich przypadkach jest źle, gdy oko wygląda gorzej.

Rogówka to twór zbudowany warstwowo (ryc. 1). Jej grubość u kota i dużego psa wynosi od 0,8 do 1,0 mm, u małego psa od 0,6 do 0,7 mm, a u konia od 1,0 do 1,5 mm. Przednią część rogówki stanowi wielowarstwowy nabłonek. U psów i kotów jest to kilka warstw. Komórki tworzące nabłonek przedni rogówki są zróżnicowane w zależności od warstwy. Strukturą łączącą nabłonek rogówki ze zrębem jest błona podstawna. Zrąb rogówki obejmuje ponad 90% jej grubości i jest strukturą zbudowaną z włókien kolagenowych układających się w warstwy, które rozciągają się przez całą średnicę rogówki. Pomiędzy włóknami kolagenowymi znajdują się nieliczne fibrocyty i inne komórki, z których większość stanowią leukocyty migrujące z rąbka rogówki. Budowa zrębu rogówki sprawia, że jest on strukturą o idealnej przezierności.

Nabłonek tylny (śródbłonek) rogówki to pojedyncza warstwa płaskich komórek związanych ze zrębem bezkomórkową, elastyczną blaszką graniczną tylną (błona Descemeta). Nabłonek ten pojawia się w życiu płodowym i dojrzewa w pierwszych tygodniach życia. U młodych psów jego „gęstość” wynosi około 3000 komórek na milimetr kwadratowy. Z wiekiem liczba komórek się zmniejsza i u starych zwierząt może ich być już tylko połowa. Warstwa ta bierze udział w odżywianiu rogówki i stanowi barierę dla wody znajdującej się w cieczy wodnistej. Uszkodzenie śródbłonka lub znaczny ubytek jego komórek (o 70-80%) może prowadzić do zmętnienia rogówki.

Rogówka, podobnie jak soczewka, jest przezierna i nie ma naczyń krwionośnych. Jest odżywiana przez substancje zawarte w cieczy wodnistej i łzach. Rogówka stanowi przednią barierę gałki ocznej, która chroni jej wnętrze, umożliwia docieranie światła do fotoreceptorów siatkówki, a dzięki swojej krzywiźnie jest także elementem układu optycznego oka. Do prawidłowego spełniania powyższych zadań niezbędne są prawidłowo zbudowane i dobrze funkcjonujące powieki, które chronią rogówkę, oczyszczają jej powierzchnię i wspierają jej odżywianie.

Na swoim obrzeżu rogówka łączy się z twardówką strukturą zwaną rąbkiem rogówki. Z tego miejsca wnikają do rogówki włókna nerwowe, w większości przewodzące bodźce bólowe. Największa ich liczba znajduje się w nabłonku rogówki i zewnętrznym obszarze ...