Suche zapalenie spojówki i rogówki (keratoconjunctivitis sicca, KCS) jest chorobą często spotykaną u psów. Według danych literaturowych występuje u 1,5-3,3% osobników (9). Choroba charakteryzuje się produkcją niewystarczającej objętości łez lub produkcją łez o zmienionym składzie.

Przedrogówkowy film łzowy chroniący rogówkę składa się z trzech warstw (ryc. 1). Warstwą bezpośrednio przylegającą do rogówki jest warstwa mucynowa, produkowana przez komórki kubkowe obecne w spojówce. Ich największa koncentracja występuje w sklepieniu spojówki, tj. w miejscu przejścia spojówki powiekowej w spojówkę gałkową. Główną funkcją tej warstwy jest utrzymanie kolejnej warstwy – wodnej – na powierzchni rogówki. Warstwa wodna produkowana jest w 50-70% przez gruczoł łzowy znajdujący się górno-bocznie od gałki ocznej oraz w 30-50% przez gruczoł łzowy dodatkowy, znajdujący się w trzeciej powiece. Oba gruczoły mają liczne przewody wyprowadzające łzy, które uchodzą do worka spojówkowego. Nie są one widoczne w badaniu okulistycznym. Najbardziej zewnętrzna warstwa – lipidowa – chroni przed nadmiernym parowaniem frakcji wodnej z powierzchni rogówki. Jej produkcja odbywa się w gruczołach Meiboma, które znajdują się na górnych i dolnych brzegach powiek, oraz w gruczołach Zeiss i Molla, które także znajdują się na brzegu powieki, w bezpośrednim sąsiedztwie mieszka włosowego rzęsy.

Odpływ łez z worka spojówkowego odbywa się w 75% przez punkty łzowe dolny (60%) i górny (15%) oraz w 25% przez parowanie z powierzchni rogówki. Integralność filmu łzowego zapewnia odpowiednie nawilżenie i odżywienie rogówki, jest kluczowa dla zachowania jej przejrzystości i w związku z tym widzenia. Zaburzenia produkcji i składu łez możemy podzielić na ilościowe i jakościowe. Zespół suchego oka spowodowany zaburzeniem ilościowym polega na zmniejszeniu produkcji frakcji wodnej łez. Zmiany jakościowe związane są z zaburzeniami frakcji lipidowej i występują najczęściej w przebiegu zapalenia gruczołów Meiboma, kiedy proces zapalny zmienia skład produkowanej wydzieliny.