BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Małe zwierzęta
O czym warto pamiętać w zespole suchego oka. Cz. I. Etiologia i występowanie
lek. wet. Aleksandra Tomkowicz
dr n. wet. Beata Degórska
lek. wet. Jan Frymus
prof. dr hab. Marek Galanty
Suche zapalenie spojówki i rogówki (keratoconjunctivitis sicca, KCS) jest chorobą często spotykaną u psów. Według danych literaturowych występuje u 1,5-3,3% osobników (9). Choroba charakteryzuje się produkcją niewystarczającej objętości łez lub produkcją łez o zmienionym składzie.
SUMMARY
Points to remember about dry eye syndrome. Part 1. Etiology and prevalence
Keratoconjunctivitis sicca occurs in 1.5-3.3% of the canine population. It is usually caused by lymphoplasmacytic infiltration of the lacrimal gland. Other causes include endocrinopathies, medications, neurogenic disorders or injuries. This first part of the cycle focuses on the etiology and prevalence of dry eye syndrome. The second part will discuss treatment and possible complications.
Key words: dry eye syndrome, etiology, ophthalmology
Przedrogówkowy film łzowy chroniący rogówkę składa się z trzech warstw (ryc. 1). Warstwą bezpośrednio przylegającą do rogówki jest warstwa mucynowa, produkowana przez komórki kubkowe obecne w spojówce. Ich największa koncentracja występuje w sklepieniu spojówki, tj. w miejscu przejścia spojówki powiekowej w spojówkę gałkową. Główną funkcją tej warstwy jest utrzymanie kolejnej warstwy – wodnej – na powierzchni rogówki. Warstwa wodna produkowana jest w 50-70% przez gruczoł łzowy znajdujący się górno-bocznie od gałki ocznej oraz w 30-50% przez gruczoł łzowy dodatkowy, znajdujący się w trzeciej powiece. Oba gruczoły mają liczne przewody wyprowadzające łzy, które uchodzą do worka spojówkowego. Nie są one widoczne w badaniu okulistycznym. Najbardziej zewnętrzna warstwa – lipidowa – chroni przed nadmiernym parowaniem frakcji wodnej z powierzchni rogówki. Jej produkcja odbywa się w gruczołach Meiboma, które znajdują się na górnych i dolnych brzegach powiek, oraz w gruczołach Zeiss i Molla, które także znajdują się na brzegu powieki, w bezpośrednim sąsiedztwie mieszka włosowego rzęsy.
Odpływ łez z worka spojówkowego odbywa się w 75% przez punkty łzowe dolny (60%) i górny (15%) oraz w 25% przez parowanie z powierzchni rogówki. Integralność filmu łzowego zapewnia odpowiednie nawilżenie i odżywienie rogówki, jest kluczowa dla zachowania jej przejrzystości i w związku z tym widzenia. Zaburzenia produkcji i składu łez możemy podzielić na ilościowe i jakościowe. Zespół suchego oka spowodowany zaburzeniem ilościowym polega na zmniejszeniu produkcji frakcji wodnej łez. Zmiany jakościowe związane są z zaburzeniami frakcji lipidowej i występują najczęściej w przebiegu zapalenia gruczołów Meiboma, kiedy proces zapalny zmienia skład produkowanej wydzieliny.