Glikokortykosteroidy (GKS) są chętnie wykorzystywane w medycynie weterynaryjnej jako leki mające szeroki zakres wskazań do stosowania. Najczęściej wybierane są z powodu swoich silnych właściwości przeciwzapalnych, przeciwalergicznych oraz immunosupresyjnych. Każdy lekarz jest świadomy konsekwencji, jakie ma długotrwałe podawanie leków z tej grupy. Mało kto jednak zdaje sobie sprawę, jakie zagrożenie może stanowić nawet jednorazowa iniekcja leku, szczególnie tego o przedłużonym działaniu, jeżeli pacjent cierpi na kilka chorób.

Najszybciej pojawiające się efekty uboczne podania leku, niejednokrotnie już 1-2 godziny po iniekcji, wynikają z silnego działania diabetogennego glikokortykosteroidów. U kotów zdrowych jedynym widocznym efektem może być wielomocz i wzmożone pragnienie (poliuria i polidypsja), natomiast u kotów z bezobjawową fazą cukrzycy lub kardiomiopatii po podaniu leku może dojść do stanu zagrażającego życiu. W wyniku hiperglikemii następuje przesunięcie się płynów z przestrzeni wewnątrz- do zewnątrzkomórkowej, co zwiększa objętość osocza. Nadmierne wypełnienie łożyska naczyniowego skutkuje pojawieniem się objawów zastoinowej niewydolności serca (ZNS) i obrzękiem płuc, co wymaga intensywnej terapii.

Leki steroidowe i mechanizm ich działania

Glikokortykosteroidy to podobnie jak mineralokortykosteroidy (MKS) klasa endogennych hormonów steroidowych produkowanych przez korę nadnerczy, będących pochodnymi cholesterolu. Odgrywają one znaczącą rolę w metabolizmie węglowodanów, białek i tłuszczy, odpowiedzi immunologicznej, a także reakcji organizmu na stres. Endogenne GKS mają również niewielką aktywność mineralokortykoidową, przez co wpływają na gospodarkę wodno-elektrolitową. Efekty działania endogennych i egzogennych GKS są ze sobą nieodłącznie związane, gdyż działają na ten sam receptor. To wyjaśnia, dlaczego ekspozycja na wyższe niż fizjologiczne stężenia GKS ma potencjalnie szkodliwy wpływ na wiele metabolicznych i hormonalnych szlaków oraz funkcji komórek immunologicznych organizmu (5).