XIX Kongres Akademii po Dyplomie WETERYNARIA już 15-16.03.2025 r. w Warszawie! Sprawdź program kongresu >
Temat numeru: kardiologia
Niewydolność serca u kotów indukowana lekami steroidowymi
dr n. wet. Adrian Janiszewski1
dr n. wet. Agnieszka Suszko2
lek. wet. Wojciech Kinda3
prof. dr hab. Urszula Pasławska4
Glikokortykosteroidy (GKS) są chętnie wykorzystywane w medycynie weterynaryjnej jako leki mające szeroki zakres wskazań do stosowania. Najczęściej wybierane są z powodu swoich silnych właściwości przeciwzapalnych, przeciwalergicznych oraz immunosupresyjnych. Każdy lekarz jest świadomy konsekwencji, jakie ma długotrwałe podawanie leków z tej grupy. Mało kto jednak zdaje sobie sprawę, jakie zagrożenie może stanowić nawet jednorazowa iniekcja leku, szczególnie tego o przedłużonym działaniu, jeżeli pacjent cierpi na kilka chorób.
SUMMARY
Glucocorticoid-Associated Congestive Heart Failure in Cats
Congestive heart failure is characterized by congestion within the blood vessels of the lungs due to compromised heart function. Heart failure associated with the administration of corticosteroids has been reported in cats. Hyperglycemia following corticosteroid administration is associated with plasma volume expansion with displacement of fluid from intra- to extra-cellular space resulting in pulmonary oedema and symptomatic heart failure.
Key words: cat, congestive heart failure, glucocorticoids
Najszybciej pojawiające się efekty uboczne podania leku, niejednokrotnie już 1-2 godziny po iniekcji, wynikają z silnego działania diabetogennego glikokortykosteroidów. U kotów zdrowych jedynym widocznym efektem może być wielomocz i wzmożone pragnienie (poliuria i polidypsja), natomiast u kotów z bezobjawową fazą cukrzycy lub kardiomiopatii po podaniu leku może dojść do stanu zagrażającego życiu. W wyniku hiperglikemii następuje przesunięcie się płynów z przestrzeni wewnątrz- do zewnątrzkomórkowej, co zwiększa objętość osocza. Nadmierne wypełnienie łożyska naczyniowego skutkuje pojawieniem się objawów zastoinowej niewydolności serca (ZNS) i obrzękiem płuc, co wymaga intensywnej terapii.
Leki steroidowe i mechanizm ich działania
Glikokortykosteroidy to podobnie jak mineralokortykosteroidy (MKS) klasa endogennych hormonów steroidowych produkowanych przez korę nadnerczy, będących pochodnymi cholesterolu. Odgrywają one znaczącą rolę w metabolizmie węglowodanów, białek i tłuszczy, odpowiedzi immunologicznej, a także reakcji organizmu na stres. Endogenne GKS mają również niewielką aktywność mineralokortykoidową, przez co wpływają na gospodarkę wodno-elektrolitową. Efekty działania endogennych i egzogennych GKS są ze sobą nieodłącznie związane, gdyż działają na ten sam receptor. To wyjaśnia, dlaczego ekspozycja na wyższe niż fizjologiczne stężenia GKS ma potencjalnie szkodliwy wpływ na wiele metabolicznych i hormonalnych szlaków oraz funkcji komórek immunologicznych organizmu (5).