Choroby naczyniowe mózgu powstają na skutek zaburzeń jego ukrwienia. Klinicznym przejawem zaburzeń ukrwienia mózgu jest udar naczyniowy, definiowany jako ostry, ogniskowy, niepostępujący proces patologiczny obejmujący tkankę nerwową, utrzymujący się dłużej niż 24 godziny. Z punktu widzenia mechanizmu powstania udar może być niedokrwienny – wynikający z zamknięcia światła naczynia krwionośnego przez skrzep lub zator, albo krwotoczny – wynikający z przerwania ściany naczynia krwionośnego. U psów większość notowanych udarów to udary niedokrwienne (3). Uważa się, że częstotliwość występowania udaru naczyniowego u psów jest znacznie mniejsza niż u ludzi i stanowi 1,5-2% przypadków neurologicznych (11).

Udar niedokrwienny

Mimo że masa względna mózgowia psa w stosunku do masy ciała wynosi zaledwie 1% (6), charakteryzuje się ono wyjątkowo dużym, stałym zapotrzebowaniem na krew dostarczającą glukozę i tlen. Wszelkie nieprawidłowości w przepływie krwi w mózgu wywołują zaburzenia jego czynności, mogące prowadzić do objawów neurologicznych. Niedokrwienie oznacza spadek przepływu krwi do poziomu krytycznego, zaburzającego funkcjonowanie narządu, i jeżeli trwa odpowiednio długo lub jest wystarczająco gwałtowne, prowadzi do martwicy tkanki nerwowej, noszącej miano zawału.

Wartość krytycznego miejscowego przepływu mózgowego krwi określa się na mniej więcej 40% normalnego przepływu, co stanowi około 20 ml/100 g/min, ale może być ona kompensowana przez wzrost ilości tlenu uwalnianego z erytrocytów (10). Zmniejszenie miejscowego przepływu mózgowego poniżej 20 ml/100 g/ /min jest trudne do wyrównania lub w ogóle niemożliwe. Dochodzi wtedy do stopniowego zaniku spontanicznej i indukowanej czynności elektrycznej mózgu. Przy dalszym zmniejszeniu perfuzji poniżej 15 ml/100 g/min zanika czynność elektryczna, natomiast zmniejszenie poniżej 10 ml/100 g/min wywołuje nieodwracalne zmiany strukturalne tkanki nerwowej (7).