Małe zwierzęta
Keratynocyty akantolityczne nie zawsze są obecne, czyli obraz cytologiczny w wybranych chorobach autoimmunologicznych skóry
lek. wet. Joanna Karaś-Tęcza1
dr n. wet. Joanna Dawidowicz2
W artykule została opisana istotna rola badania cytologicznego u pacjentów z podejrzeniem chorób skóry na tle autoimmunologicznym. Autorki polemizują ze zwyczajowym poglądem, że znalezienie w preparacie cytologicznym keratynocytów akantolitycznych jest zawsze równoznaczne z toczącym się procesem autoimmunologicznym. Opisane zostały wybrane, rzadziej występujące i mniej znane choroby skóry na tle autoimmunologicznym, wraz z charakterystyką towarzyszącego im obrazu cytopatologicznego.
Summary
Acantholytic cells are not always there – skin cytology in selected autoimmune skin diseases
The authors emphasize the importance of cytological examination for the proper diagnosis of autoimmune skin diseases. The common belief that the presence of acantholytic cells is clear evidence of a progressive autoimmune process is not true. Some rare and not well-known autoimmune skin diseases are discussed. The cytological presentation of those diseases is discussed.
Key words: immune-mediated dermatoses, acantholytic cells, cytologic examination of the skin
W chorobach skóry na tle autoimmunologicznym pomyłki diagnostyczne zdarzają się nader często i dotyczą zarówno wstępnej diagnozy na podstawie obrazu klinicznego, jak i rozpoznania na poziomie obrazu mikroskopowego. W przypadku tej grupy chorób nawet wynik badania histopatologicznego może nie być rozstrzygający.
Już sam obraz kliniczny niejednokrotnie sugeruje lekarzowi, że ma do czynienia z procesem autoimmunologicznym toczącym się w obrębie skóry (ryc. 1). Takie sugestie często dotyczą chorób z grupy pęcherzyc. Ich obraz kliniczny jest bardzo charakterystyczny, dlatego lekarz, widząc typowe zmiany skórne, stawia pochopnie diagnozę ostateczną, zapominając o naśladowczym charakterze tych chorób. Pomyłki diagnostyczne najczęściej dotyczą pęcherzycy liściastej i rumieniowatego tocznia skórnego, mimo że są to najpowszechniejsze immunodermatozy u psów.
Zmiany skórne będące podstawą rozpoznawania tych chorób lokalizują są przeważnie na głowie. W bardziej zaawansowanych postaciach zmiany mają charakter uogólniony. Wykwity są na ogół symetryczne i co ważne, w większości przypadków nie dotyczą okolic połączeń śluzówkowo-skórnych.
Powszechnym wykwitem skórnym, typowym dla chorób z grupy pęcherzyc, jest kryzka naskórkowa (ryc. 2), będąca pozostałością po kroście, przy czym kluczowa jest wielkość i lokalizacja obu tych wykwitów. Podczas badania cytologicznego to właśnie zawartość krosty lub materiał pobrany spod kryzki naskórkowej są najbardziej wartościowe. Jeśli lekarz na tym etapie nie wykona badania cytologicznego, dojdzie do pomyłki diagnostycznej.
