Parazytologia
Lisy miejskie – źródło patogenów niebezpiecznych dla zwierząt i ludzi
dr Anna Borecka
W okresie ostatnich kilkunastu lat obserwuje się na terenie Polski wyraźny wzrost liczebności lisów. Stan pogłowia tych zwierząt w naszym kraju wzrósł z 67 tysięcy w 1995 r. do 212 tysięcy w roku 2011 (23). Zdaniem wielu specjalistów wzrost ten jest skutkiem rozpoczętej w 1993 roku ogólnopolskiej akcji szczepień przeciwko wściekliźnie, a także dużej łatwości dostosowywania się tych zwierząt do zmieniających się warunków środowiska naturalnego.
Summary
Urban foxes – source of pathogens dangerous to animals and humans
The numbers of red foxes have increased over the last few years, from 67,000 in 1995 to 212,000 in 2011. In the opinion of many scientists, the increase in red fox abundance has been caused by the implementation of a nationwide rabies vaccination programme and rapid adaptation of the animals to changing environmental conditions. Red foxes are a reservoir of rabies and parasites. Two species of intestinal parasites identified in the red fox, namely Toxocara canis and Echinococcus multilocularis, are common parasites of dogs. They are also zoonotically relevant as they can cause toxocariasis and alveococcosis. For this reason, the presence of foxes in the urban environment is not preferable for pets or people. It also causes the necessity for systematic monitoring of pet parasite infection and deworming.
Key words: red fox, urban environment, parasites, zoonoses
Zjawisko opanowywania terenów miejskich przez lisy zaobserwowano najwcześniej na terenie miast w Wielkiej Brytanii (lata 30. dwudziestego wieku). W ciągu ostatnich 25-30 lat drapieżniki te stwierdzono w wielu innych europejskich miastach – Paryżu, Sztokholmie, Oslo, Stuttgarcie oraz Zurychu i Genewie (za 27). Największe zagęszczenie lisów miejskich odnotowano jednak w latach 70. i 80. ubiegłego wieku w angielskich miastach, kiedy to na kilometr kwadratowy przypadało więcej niż pięć lisich rodzin (co odpowiadało średnio 12 dorosłym lisom) (16).
W Polsce do chwili obecnej nie oszacowano liczebności lisów miejskich. Jedyne dane dotyczące obecności tych zwierząt w polskich miastach pochodzą z artykułów prasy codziennej oraz audycji radiowych i telewizyjnych.
Hipotezy dotyczące powstania populacji lisów miejskich
W 2001 roku Gloor i wsp. (13) opublikowali pracę, w której przedstawili dwie hipotezy dotyczące sposobu powstania populacji lisów miejskich. Pierwsza, nazwana hipotezą presji populacyjnej (population pressure hypothesis), dowodzi, że zbyt duże zagęszczenie populacji lisów na terenach wiejskich prowadzi do ich migracji na tereny zajęte przez ludzi, choć panujące tam warunki siedliskowe są nieoptymalne dla tych zwierząt. Obie populacje lisów – wiejska i miejska – mają tę samą dynamikę i nie różnią się pod względem genetycznym.
