W praktyce klinicznej małych zwierząt znaczny odsetek stanowią pacjenci z podejrzeniem choroby nowotworowej. Nowotwory układu krwiotwórczego (głównie chłoniaki, stanowiące około 83% wszystkich chorób limfoproliferacyjnych), obok rozrostów skóry i gruczołu sutkowego, należą do najczęściej diagnozowanych nowotworów złośliwych u psów (10, 17, 22, 36, 38). Ciągły postęp w medycynie weterynaryjnej sprawia, że coraz większa liczba właścicieli zwierząt decyduje się na leczenie choroby nowotworowej u swoich podopiecznych. Stanowi to wyzwanie dla lekarzy weterynarii i w naturalny sposób skłania do pogłębiania wiedzy z zakresu metod diagnostycznych i leczenia tych chorób. Niniejsza część artykułu opisuje sposoby pobierania materiału do badania cytologicznego oraz interpretację obrazu mikroskopowego bioptatów z węzłów chłonnych.

Terminem chłoniak (lymphosarcoma, lymphoma malignum) określa się uogólniony lub ograniczony rozplem nowotworowo zmienionych komórek szeregu limfocytarnego (zarówno limfocytów T, jak i B). W przebiegu chłoniaka dochodzi do klonalnej ich proliferacji na różnych etapach rozwoju, zaczynającej się na ogół w obwodowych narządach limfatycznych (węzły chłonne, grasica, śledziona, wątroba), z ewentualnym późniejszym zajęciem szpiku kostnego (10, 14, 37). Chłoniak jest nowotworem często rozpoznawanym u psów. Szacuje się, że każdego roku na ten rodzaj nowotworu choruje od 13 do nawet 33 osobników na 100 000 psów, co stanowi około 24% wszystkich nowotworów złośliwych rozpoznawanych u tego gatunku (4, 9, 22, 25, 29, 35, 38). Występuje u wszystkich ras psów, ale największy odsetek zachorowań notuje się u bokserów, berneńskich psów pasterskich, terierów szkockich, basset hound, buldogów i labradorów. Na ogół chorują psy w średnim wieku (6-9 lat), bez wyraźnej predyspozycji płciowej (10, 17, 25, 34, 37).