Choroba cushinga
Choroba Cushinga i obrzęk śluzakowaty u psów. Złożony przypadek kliniczny
lek. wet. Aleksandra Wiatrowska
Choroba Cushinga to zespół objawów klinicznych i zmian w obrazie biochemicznym krwi, który wynika z długotrwałego nadmiaru glikokortykosteroidów. W zależności od etiologii wyróżniamy trzy formy choroby – dwie endogenne – przysadkową i nadnerczową, oraz jedną egzogenną – jatrogenną.
Summary
Cushing disease and myxedema coma in dogs. Our clinical case
Cushing syndrome is a condition caused by chronically elevated levels of cortisol. This disorder can result from cortisol-secreting tumors of the adrenal glands or from excessive stimulation of the adrenal glands by an overactive pituitary. There are many clinical signs which predominate in the clinical presentation of Cushing disease: drinking and urinating excessively, pot-bellied appearance, muscle weakness or skin lesions. There are also many ways of treatment of Cushing’s disease but the most popular modality is pharmacotherapy with trilostane.
Key words: Cushing disease, myxedema coma, hypothyroidism, trilostane, mitotane
Najczęstszą przyczyną endogennej choroby Cushinga (około 85% przypadków) są guzy typu gruczolak lub gruczolakorak przysadki wydzielający ACTH. Pobudza to korę nadnerczy do nadmiernej syntezy kortyzolu i powoduje jej obustronny rozrost. Guzy te mogą wywodzić się z części dystalnej przysadki (70%) lub z komórek A i B części pośredniej (30%). Pozostałe 15% przypadków endogennej choroby Cushinga stanowią nowotwory nadnerczy. Jako jedno- (90%) lub obustronne (10%), powodują nadmierną sekrecję kortyzolu, którego wysokie stężenie obniża na zasadzie sprzężenia zwrotnego wydzielanie przysadkowego ACTH, co prowadzi do zaniku warstwy pasmowatej kory nadnerczy. Opisano również przypadki nadczynności nadnerczy u psów spowodowane guzem neuroendokrynnym wydzielającym ektopowe ACTH, zlokalizowanym głównie w trzustce i wątrobie.
Jatrogenna choroba Cushinga jest spowodowana nadmiernym i przedłużonym podawaniem leków steroidowych jakąkolwiek drogą. W ten sposób większa część kory nadnerczy ulega zanikowi przez hamowanie wydzielania ACTH. Bardzo często jest to efekt terapii idiopatycznego świądu, kiedy leki steroidowe są podawane w niekontrolowany sposób, żeby zahamować drapanie się zwierzęcia i poprawić komfort jego życia.
Diagnostyka choroby Cushinga opiera się na przeprowadzeniu badania klinicznego i stwierdzeniu charakterystycznych objawów, wykonaniu podstawowych badań krwi, moczu oraz testu stymulacji z ACTH, testu stymulacji z niską lub wysoką dawką deksametazonu, które potwierdzą jej występowanie i zróżnicują jej typ (tab. I, II).