Duże zwierzęta
Najczęściej spotykane problemy diagnostyczne i terapeutyczne przy leczeniu biegunek u cieląt noworodków
dr n. wet. Jacek Sikora
Biegunki u cieląt to najczęściej spotykane przypadki chorobowe w tej grupie wiekowej bydła. W większości sytuacji lekarze weterynarii opiekujący się stadami bydła nie mają problemów z właściwym rozpoznaniem i leczeniem biegunek. W niektórych oborach jednak terapia nie zawsze jest skuteczna i czasem straty cieląt z powodu biegunki mogą znacząco wpływać na wyniki produkcyjne.
SUMMARY
Common diagnostic and therapeutic problems in treatment of diarrhea in newborn calves
This article describes the most common problems which vets may face during calf scour treatment. Incorrect identification of the pathogen may lead to unnecessary administration of an antimicrobial. Errors in fluid deficit assessment in calves with diarrhea may result in dehydration. Careful monitoring during fluid therapy will prevent pulmonary edema. Insufficient rehydration and use of antimicrobials or NSAIDs may cause renal failure.
Key words: diarrhea, calf, dehydration, fluid therapy, electrolytes
W tym opracowaniu chciałbym zwrócić uwagę na pojawiające się czasem problemy z właściwym rozpoznaniem i leczeniem biegunek w warunkach terenowych, gdzie nie ma możliwości szybkiego wykonania badań laboratoryjnych, które wskazałyby właściwy czynnik przyczynowy, pozwoliły określić dokładnie zaburzenia wodno-elektrolitowe i umożliwiły precyzyjne monitorowanie efektów terapii.
Nieprawidłowe rozpoznanie przyczyny
Niewłaściwe rozpoznanie czynnika patogennego może być w warunkach terenowych nie do uniknięcia, gdyż nie ma możliwości szybkiego wykonania – przy chorym cielęciu – badań wirusologicznych, bakteriologicznych i zwykle też parazytologicznych. W wielu przypadkach dokładnie przeprowadzony wywiad chorobowy, badanie ogólne i badanie szczegółowe mogą wskazać, co najprawdopodobniej spowodowało biegunkę.
W poprzednim opracowaniu („Śmiertelność cieląt – skala problemu, przyczyny, zapobieganie”, „Magazyn Weterynaryjny”, 25, 231, 65-70) wskazałem na najczęściej spotykane czynniki patogenne występujące w określonych grupach wiekowych. W większości przypadków taka wiedza wystarczy, by w terapii kilkudniowych cieląt nie stosować przy biegunkach na przykład leków przeciw kokcydiom lub innym pasożytom rzadko spotykanym u bydła w tym wieku. Warto natomiast pamiętać, że w pierwszych dniach życia noworodka ogromną rolę mogą odgrywać zakażenia bakteryjne, które można czasem skutecznie zwalczać odpowiednio dobranymi antybiotykami, oczywiście łącznie z terapią mającą na celu uregulowanie gospodarki wodno-elektrolitowej. Należy uwzględnić, że typowe w okresie pierwszych kilku dni życia cielęcia zakażenia patogennymi szczepami E. coli są często bardzo oporne na leczenie antybiotykami i trzeba stosować tylko te preparaty, które mają w miarę sprawdzoną skuteczność w leczeniu biegunek na tle kolibakteriozy. Warto więc pobrać próbki kału od chorego cielęcia jeszcze przed podaniem antybiotyku, wysłać do laboratorium i przeanalizować skutki leczenia z wynikami badań bakteriologicznych. Jeżeli podobne biegunki występowały w tym stadzie już wcześniej, wskazane jest oparcie się przy wyborze antybiotyku na poprzednich wynikach badań i dotychczasowej skuteczności leczenia.
