Biegunki u cieląt to najczęściej spotykane przypadki chorobowe w tej grupie wiekowej bydła. W większości sytuacji lekarze weterynarii opiekujący się stadami bydła nie mają problemów z właściwym rozpoznaniem i leczeniem biegunek. W niektórych oborach jednak terapia nie zawsze jest skuteczna i czasem straty cieląt z powodu biegunki mogą znacząco wpływać na wyniki produkcyjne.

W tym opracowaniu chciałbym zwrócić uwagę na pojawiające się czasem problemy z właściwym rozpoznaniem i leczeniem biegunek w warunkach terenowych, gdzie nie ma możliwości szybkiego wykonania badań laboratoryjnych, które wskazałyby właściwy czynnik przyczynowy, pozwoliły określić dokładnie zaburzenia wodno-elektrolitowe i umożliwiły precyzyjne monitorowanie efektów terapii.

Nieprawidłowe rozpoznanie przyczyny

Niewłaściwe rozpoznanie czynnika patogennego może być w warunkach terenowych nie do uniknięcia, gdyż nie ma możliwości szybkiego wykonania – przy chorym cielęciu – badań wirusologicznych, bakteriologicznych i zwykle też parazytologicznych. W wielu przypadkach dokładnie przeprowadzony wywiad chorobowy, badanie ogólne i badanie szczegółowe mogą wskazać, co najprawdopodobniej spowodowało biegunkę.

W poprzednim opracowaniu („Śmiertelność cieląt – skala problemu, przyczyny, zapobieganie”, „Magazyn Weterynaryjny”, 25, 231, 65-70) wskazałem na najczęściej spotykane czynniki patogenne występujące w określonych grupach wiekowych. W większości przypadków taka wiedza wystarczy, by w terapii kilkudniowych cieląt nie stosować przy biegunkach na przykład leków przeciw kokcydiom lub innym pasożytom rzadko spotykanym u bydła w tym wieku. Warto natomiast pamiętać, że w pierwszych dniach życia noworodka ogromną rolę mogą odgrywać zakażenia bakteryjne, które można czasem skutecznie zwalczać odpowiednio dobranymi antybiotykami, oczywiście łącznie z terapią mającą na celu uregulowanie gospodarki wodno-elektrolitowej. Należy uwzględnić, że typowe w okresie pierwszych kilku dni życia cielęcia zakażenia patogennymi szczepami E. coli są często bardzo oporne na leczenie antybiotykami i trzeba stosować tylko te preparaty, które mają w miarę sprawdzoną skuteczność w leczeniu biegunek na tle kolibakteriozy. Warto więc pobrać próbki kału od chorego cielęcia jeszcze przed podaniem antybiotyku, wysłać do laboratorium i przeanalizować skutki leczenia z wynikami badań bakteriologicznych. Jeżeli podobne biegunki występowały w tym stadzie już wcześniej, wskazane jest oparcie się przy wyborze antybiotyku na poprzednich wynikach badań i dotychczasowej skuteczności leczenia.