Duże zwierzęta: parazytologia
Fascjoloza kóz – co lekarz weterynarii powinien wiedzieć
lek. wet. Marcin Mickiewicz1
dr n. wet. Michał Czopowicz1
lek. wet. Agata Moroz1
dr n. wet. Małgorzata Sobczak-Filipiak2
dr n. wet. Olga Szaluś-Jordanow3
lek. wet. Tomasz Nalbert1
prof. dr hab. Iwona Markowska-Daniel1
dr hab. Jarosław Kaba1
Choroba motylicza (ang. fascioliasis) jest powodowana przez pasożytnicze przywry należące do rodzaju Fasciola. Fascjoloza występuje głównie u domowych przeżuwaczy i jest przyczyną znacznych strat ekonomicznych. Do zarażenia przywrami z rodzaju Fasciola dochodzi u wielu gatunków ssaków, u których może rozwinąć się kliniczna postać choroby. Fascjoloza u kóz występuje znacznie rzadziej niż u bydła i owiec, niemniej jednak w wielu rejonach świata uważana jest za jedną z głównych przyczyn ograniczających produkcję związaną z tym gatunkiem zwierząt (1, 2).
SUMMARY
Goat fasciolosis – what veterinarians must know
Fasciola hepatica is a trematode parasite that infects a wide range of mammalian hosts, including domestic ruminants, in which fascioliasis is an economically important disease. Generally, the causes of infections in goats are F. hepatica and F. gigantica. Goats do not develop as strong an immunity to Fasciola infection as cattle and remain largely susceptible to re-infection. Three types of goat fasciolosis are predominant, namely acute, subacute and chronic fasciolosis. The clinical signs are primarily related to extensive damage to the liver parenchyma. Diagnosis of the disease depends on fecal examination, immunoenzymatic assays, and necropsy. Prophylaxis relies on limitation of animals’ exposure to areas with an increased risk of F. hepatica occurrence.
Key words: fasciolosis, Fasciola hepatica, intermediate host, goats
Etiologia
U kóz najczęściej spotykanym gatunkiem przywr z rodzaju Fasciola jest motylica wątrobowa (Fasciola hepatica). Dojrzałe osobniki osiągają długość od 18 do 32 mm oraz szerokość od 7 do 14 mm. Drugim gatunkiem, rzadziej spotykanym u kóz, jest motylica olbrzymia (Fasciola gigantica). Dojrzałe przywry z tego gatunku osiągają długość od 24 do 76 mm oraz szerokość od 5 do 13 mm. Obydwa gatunki powodują kliniczną postać fascjolozy. Wszystkie przywry z rodzaju Fasciola przechodzą złożony cykl życiowy z udziałem jednego żywiciela pośredniego, którego rolę pełnią zazwyczaj lokalnie występujące ślimaki wodno-lądowe z rodziny błotniarkowatych (Lymnaeidae). W Polsce jest to głównie błotniarka moczarowa (Galba truncatula) (3, 4). Dorosłe przywry bytują w przewodach żółciowych wątroby żywiciela ostatecznego (np. kozy). Tam składają zapłodnione jaja, które wraz z żółcią trafiają przez przewód żółciowy wspólny do przewodu pokarmowego, skąd wraz z kałem wydalane są do środowiska zewnętrznego.
W sprzyjających warunkach środowiskowych (wysoka wilgotność otoczenia, temperatura od 23 do 26°C, dostępność tlenu) w ciągu 14-28 dni z jaja rozwija się pierwsza orzęsiona postać larwalna, nazywana miracydium. Dzięki obecności rzęsek miracydium po...
