BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Temat numeru: okulistyka
Leczenie powierzchownego wrzodu rogówki o oddzielonym nabłonku u królika – opis przypadku
lek. wet. Mateusz Szadkowski, EESVO1
prof. dr hab. Ireneusz Balicki, ESVO, EESVO1
lek. wet. Natalia Czerniak
Istnieje kilka swoistych gatunkowo czynników, które mogą prowadzić do uszkodzeń rogówki u królików i rozwoju między innymi wrzodu rogówki o oddzielonym nabłonku. Na przykładzie przypadku klinicznego opisano przebieg leczenia tego specyficznego wrzodu z wykorzystaniem urządzenia AlgerBrush do opracowania obszaru ubytku, a także zastosowanie soczewek kontaktowych jako opatrunku pozabiegowego.
Wrzód rogówki o oddzielonym nabłonku jest inaczej nazywany nawrotowym ubytkiem nabłonka rogówki. Potocznie nazywa się go wrzodem boksera, ponieważ choroba ta została po raz pierwszy opisana właśnie u tej rasy (7). W piśmiennictwie anglojęzycznym najczęściej używane było nazewnictwo indolent ulcer lub recurrent erosion (7, 8). Obecnie na ogół stosuje się nazwę spontaneus chronic corneal epithelial defect (SCCED), czyli samoistne przewlekłe uszkodzenie nabłonka rogówki (14). Nazwa ta jednak nie do końca oddaje istotę choroby. SCCED polega na upośledzeniu przylegania nabłonka rogówki do błony podstawnej na brzegu wrzodu. Na obszarze ubytku oraz w jego najbliższym otoczeniu często występuje zbyt mała liczba hemidesmosomów – połączeń międzykomórkowych łączących nabłonek rogówki z jego błoną podstawną – lub ich całkowity brak. Wykazano również obecność bezkomórkowych obszarów złożonych z włókien kolagenowych w obrębie powierzchownej części istoty właściwej (zrębu) rogówki (2). W większości przypadków ta strefa bezkomórkowa utrudnia budowanie prawidłowej błony podstawnej i odtwarzanie połączeń komórkowych (3).
W prawie wszystkich nerwach rogówki u psów znajduje się neuropeptyd w postaci substancji P. Dużą jej ilość stwierdzono wokół wrzodów rogówki u psów cierpiących na SCCED. Można więc przypuszczać, że substancja P odgrywa potencjalną rolę w patomechanizmach choroby (12, 14).
Rozwój SCCED zaczyna się od przerwania ciągłości nabłonka rogówki. Do przyczyn takiego zjawiska możemy zaliczyć ocieranie przez zwierzę okolicy oczodołu oraz takie nieprawidłowości jak podwinięcie powiek, dwurzędowość rzęs, dodatkowe rzęsy, rzęsy ektopowe, obecność ciał obcych w worku spojówkowym, a także zakażenia bakteryjne i grzybicze (10). Miejscowe stosowanie glikokortykosteroidów może przyczyniać się do powstawania wrzodów jatrogennych (19). Do rozwoju choroby może dojść również spontanicznie, bez zaobserwowania konkretnej przyczyny (8).
Na wystąpienie wrzodów o oddzielonym nabłonku najbardziej narażone są zwierzęta starsze i w średnim wieku. Obserwuje się też predyspozycje rasowe. SCCED występuje częściej u psów rasy bokser, a także u buldogów francuskich, mopsów, staffordshire b...