BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Małe zwierzęta: behawioryzm
Terapia farmakologiczna i behawioralna przy oddawaniu moczu poza kuwetą u kota. Przypadek kliniczny
lek. wet. Natalia Blanda1
Krzysztof Regulski2
Przodkiem kota domowego (Felis catus) jest kot nubijski (Felis sylvestris lybica), a za miejsce początku procesu udomowienia uważa się Egipt. Proces udomowienia rozpoczął się około 9500 lat temu, najprawdopodobniej na skutek mutacji genetycznej warunkującej zmianę wzorca zachowania kotów, a mianowicie wzorca unikania ryzyka i zagrożeń. Konsekwencją było zmniejszenie strachu przed człowiekiem.
U wolno żyjących dzikich kotów zachowanie mające na celu uniknięcie ryzyka występuje już w 19. dniu życia, a u kotów domowych w 42. dniu życia. Tym samym stało się możliwe współistnienie człowieka i kota, szczególnie że oba gatunki na tym zyskiwały – człowiek ochronę przed gryzoniami, a kot bliskość pożywienia. To, co w wyniku dalszej selekcji genetycznej pozostało wspólne dla kotów domowych i wolno żyjących, to sposób zdobywania pokarmu charakterystyczny dla drapieżnika, sposoby komunikacji, a także wybór strategii przetrwania w obliczu niebezpieczeństwa, którą u kotów jest przede wszystkim ucieczka lub znieruchomienie.
Koty unikają konfrontacji. Jako bezwzględni mięsożercy przejawiają pełną sekwencję łowiecką, tj. tropienie, namierzanie, przyczajenie się, pogoń, skok, uchwyt, zabicie, rozerwanie i zjedzenie. Nie należy zapominać, że kot może być także ofiarą, stąd jego reakcje na zagrożenie są błyskawiczne. Jak już wspomniano, jest to najczęściej ucieczka. Podstawowym warunkiem bezpieczeństwa jest dla kota znane i systematycznie patrolowane terytorium. Kocie terytorium to dobrze zorganizowany kompleks, obejmujący miejsca snu i odpoczynku umożliwiające obserwację, teren polowań i zabaw, korytarze oraz granice terytorium. Wzorce zachowania polegające na oznaczeniu terytorium oraz jego częstym patrolowaniu służą utrzymaniu kontroli nad środowiskiem, a tym samym zapewnieniu poczucia bezpieczeństwa kota (4).
Wśród kotów istnieją różne formy komunikacji – komunikacja chemiczna, która obejmuje ocieranie się, drapanie, znaczenie kałem i znaczenie moczem, komunikacja dźwiękowa i język ciała. Znaczenie moczem to stosunkowo trwała forma komunikacji, pozwalająca na poznanie innych osobników własnego gatunku dzielących to samo terytorium pod względem stanu zdrowia, statusu społecznego, zdolności do reprodukcji, bez konieczności bezpośredniego kontaktu. Wynika to z już wspomnianej potrzeby kontrolowania środowiska w możliwie bezkonfliktowy sposób. Co ciekawe, koty nie dysponują wyraźnymi sygnałami mającymi na celu rozładowanie konfliktu ani mechanizmami pojednawczymi (3).