Toksoplazmoza, wiązana jedynie z kotami, jest często pomijana w diagnostyce zaburzeń neurologicznych oraz miopatii u psów (1). Podobna sytuacja dotyczy neosporozy, o której nierzadko zapomina się w toku diagnostycznym (2). Tymczasem coraz powszechniejsze w diecie psów surowe produkty pochodzenia zwierzęcego, w tym tkanka mięśniowa, narządy wewnętrzne, a także mleko, mogą stanowić źródło chorobotwórczych mikroorganizmów. Badania wykazały że wśród izolowanych bakterii dominują Escherichia coli, w tym szczepy enterokrwotoczne, a także Salmonella spp., Listeria monocytogenes i Campylobacter spp. Natomiast do najczęściej wykrywanych w mięsie pierwotniaków chorobotwórczych dla psów należą Toxoplasma gondii, Neospora caninum i Sarcocystis spp. (3, 4, 5, 6, 7).

Toksoplazmoza

Czynnik etiologiczny

Toxoplasma gondii to obligatoryjnie wewnątrzkomórkowy pasożyt tkankowy. Zaliczony do „grupy 3T”, obok Trichinella spp. i Taenia solium, jest jednym z najczęściej występujących pierwotniaków, których źródłem zarażenia są produkty zwierzęce spożywane bez właściwej obróbki termicznej (8). Na zarażenie T. gondii wrażliwe są wszystkie stałocieplne kręgowce, w tym także człowiek. Szacuje się że mniej więcej 1/3 ludności świata jest zarażona tym pasożytem, a prewalencja waha się od 5 do 90%, zależnie od szerokości geograficznej, uwarunkowań kulturowych i zwyczajów żywieniowych (9).

Drogi zarażenia

Najczęstszą drogą zarażenia T. gondii jest droga pokarmowa, wynikająca z połknięcia dojrzałych oocyst znajdujących się w glebie lub zjedzenia cyst tkankowych pierwotniaka obecnych w surowym mięsie zarażonych ssaków i ptaków (9). Do rzadkich dróg zarażenia toksoplazmozą u psów należą droga przezłożyskowa oraz droga laktogenna (10). Dwie ostatnie wymagają jednak współistnienia kilku czynników, w tym ciąży, pierwotnego zarażenia pierwotniakiem lub aktywacji zarażenia latentnego z powodu spadku odporności bądź przełamania odporności przez bardziej zjadliwy szczep T. gondii. Tylko bowiem w fazie ostrej zarażenia tachyzoity mają możliwość przenikania barier tkankowych, w tym łożyskowej lub gruczołu mlekowego. Wykazano, że obecność tachyzoitów w mleku może być przyczyną zarażenia szczeniąt (10). Wrodzona toksoplazmoza u psów stwierdzana jest rzadko, w Polsce odnotowano jednak przypadek wykrycia DNA T. gondii w wątrobie i mózgu jednego z pięciu poronionych szczeniąt (11).

Epizootiologia

Swoiste przeciwciała przeciwko T. gondii, zarówno IgG, jak i IgM, stwierdzane są u psów na całym świecie. Odsetek zarażonych waha się od 0 do 94%, z czego częściej serododatnie są psy starsze niż 12 miesięcy (1). Obecność przeciwciał IgG anty-T. g...