Laparoskopia jako tzw. dział chirurgii endoskopowej pozwala na przeprowadzenie zabiegów chirurgicznych wewnątrz jamy brzusznej poprzez niewielkie nacięcia w jej powłokach. Zabiegi takie są możliwe dzięki zastosowaniu specjalnych narzędzi oraz systemu obrazowania, umożliwiających uwidocznienie wnętrza jamy brzusznej w czasie zabiegu. W prezentowanej pracy przedstawiono opis przypadku psa z obustronnym wnętrostwem, u którego wykonano chirurgiczną kastrację laparoskopową.

Wstęp

Brak zakończenia migracji jądra z jamy brzusznej do worka mosznowego określa się mianem wnętrostwa (łac. cryptorchidismus) (5, 10, 11). Ta stosunkowo rzadko występująca wada zwykle dotyczy jednego jądra, częściej prawego (10, 13). Powszechnie uważa się, że omawiana przypadłość ma podłoże dziedziczne, co sprawia, że jest cechą niepożądaną z punktu widzenia hodowlanego (8). Dodatkowo jądro pozostające pod wpływem wyższej temperatury jamy brzusznej jest ponad 13-krotnie bardziej narażone na rozwój procesów nowotworowych (9). Wśród nich najczęściej stwierdzane są guzy komórek Sertoliego oraz nasieniaki (12). Ponadto powrózek nasienny niezstąpionego jądra częściej ulega skrętowi. Uwzględniając powyższe czynniki ryzyka, przyjmuje się, że leczeniem z wyboru psów dotkniętych wnętrostwem brzusznym powinna być kastracja chirurgiczna. Zabieg ten można wykonać poprzez klasyczną laparotomię lub mniej inwazyjną procedurę laparoskopową. W tym ostatnim przypadku kastracji można dokonać całkowicie laparoskopowo albo w tzw. asyście laparoskopii, gdzie samo zaopatrzenie naczyń jądra i nasieniowodów odbywa się poza jamą brzuszną.

Rozpoznawanie

Brak wyczuwalnej gonady lub rzadziej obu gonad w worku mosznowym po szóstym miesiącu życia psa może z dużym prawdopodobieństwem nasuwać podejrzenie omawianej wady (9, 10). Dalsze badanie kliniczne w przypadkach podejrzenia obustronnego wnętrostwa opiera się na dokładnym badaniu palpacyjnym obu kanałów pachwinowych. Badanie to powinno być wykonywane zarówno na zwierzęciu stojącym, jak i w pozycji grzbietowej. Czasami konieczne jest badanie zwierzęcia po wcześniejszej sedacji, umożliwiającej dokładniejszą ocenę fizykalną. Ma to szczególne znaczenie w sytuacjach kiedy poszukiwane jądro jest znacznie pomniejszone i trudno wyczuwalne. W przypadkach wnętrostwa jednostronnego przesunięcie obecnego w mosznie jądra doczaszkowo wskazuje badającemu stronę, gdzie należy poszukiwać niezstąpionej gonady. Brak wyczuwalnego jądra w pachwinie zmusza do dalszych jego poszukiwań w jamie brzusznej lub w samym kanale pachwinowym (4). Należy wówczas posłużyć się badaniem ultrasonograficznym, pozwalającym na określenie zarówno obecności, jak i lokalizacji niezstąpionego jądra. Wykazano, że badanie USG wykazuje wysoką czułość w rozpoznawaniu wnętrostwa, sięgającą 96,6% przy obecności gonady w jamie brzusznej oraz 100% w położeniu pachwinowym (3).