Postępowanie w przypadku otitis externa to więcej niż tylko leczenie miejscowe. Nawet jeżeli zostaną zastosowane odpowiednie środki do płukania przewodów słuchowych i preparaty lecznicze, choroba uszu i tak nie zostanie wyleczona na zawsze. Powszechnie używana jest klasyfikacja przyczyn otitis externa zaproponowana przez Griffina. Podzielił on czynniki etiologiczne na pierwotne i wtórne – wywołujące zapalenia zewnętrznych przewodów słuchowych. Natomiast czynniki predysponujące i utrwalające to te, które przyczyniają się do nasilenia choroby. Z klasyfikacji tej wynika, że kluczowe kroki w trafnej diagnostyce i terapii otitis externa to identyfikacja i leczenie zarówno przyczyn pierwotnych, jak i wtórnych oraz rozpoznanie czynników predysponujących i podtrzymujących, by zapobiegać nawrotom choroby.

Przyczyny pierwotne otitis externa

Przyczyny pierwotne otitis externa są odpowiedzialne za rozpoczęcie procesu zapalnego w zewnętrznym przewodzie słuchowym. Większość z nich to zaburzenia dermatologiczne. Brak identyfikacji i leczenia chorób pierwotnych to najczęstsza przyczyna nawrotów oraz przejścia stanu ostrego choroby w formę przewlekłą. Prowadzi to bardzo często do nieodwracalnych zmian w przewodzie słuchowym. Oczywiście nie ma konieczności poszukiwania problemu pierwotnego już w czasie pierwszej wizyty zwierzęcia u lekarza weterynarii. Bardzo ważne jest jednak, by omówić z właścicielem ten problem, poinformować o możliwych nawrotach i zaproponować dalszą diagnostykę w czasie kolejnych wizyt.

Alergie, a w szczególności atopowe zapalenie skóry, są najczęstszą przyczyną pierwotną otitis externa. W badaniach prowadzonych przez Sue Patterson w 2002 stwierdzono, że w ponad 75% przypadków otitis externa przyczyną pierwotną było atopowe zapalenie skóry. Inne badania kliniczne wykazały bardzo podobne wyniki. W powyższym badaniu zaobserwowano również bardzo silne predyspozycje rasowe. Częściej chorowały rasy predysponowane do atopowego zapalenia skóry, takie jak west highland white terriery, owczarki niemieckie, labradory, golden retrievery, boksery oraz cocker spaniele.

Głównym objawem klinicznym u psów z alergicznym zapaleniem uszu jest rumień wewnętrznej strony małżowin usznych. Współwystępujące objawy świądu prowadzą do drapania, pocierania oraz potrząsania głową. Na samym początku choroby w przewodzie słuchowym obserwuje się tylko niewielki rumień i przerost naskórka. W badaniu cytologicznym wydzieliny w takim przypadku zwykle nie stwierdza się nieprawidłowości. Pierwsze objawy atopowego zapalenia skóry i(lub) niepożądanych reakcji na pokarm obserwuje się zwykle u zwierząt młodych, do trzeciego roku życia.