Niewydolność serca to stan, w którym serce nie jest w stanie przepompować wystarczającej ilości krwi, aby pokryć zapotrzebowanie tkanek, lub może tego dokonać jedynie poprzez zwiększenie ciśnienia napełniania jam serca (1). Niewydolność serca u psów jest częstym i poważnym problemem klinicznym. Szacuje się, że około 10% tych zwierząt cierpi na chorobę tego narządu (2). Ryzyko wystąpienia choroby serca wzrasta wraz z wiekiem i jest większe u ras predysponowanych. U psów z chorobą serca najczęściej obserwuje się nietolerancję wysiłkową i kaszel, ale zaawansowana niewydolność serca może prowadzić również do poważniejszych objawów.

Objawy kliniczne niewydolności serca wynikają z upośledzenia czynności lewej lub prawej komory. Jeżeli serce nie jest w stanie sprawnie przepompować krwi, dochodzi do nagromadzenia się jej w naczyniach żylnych, czyli do jej zastoju. Wywołuje to przesiąkanie płynu do otaczających tkanek i tworzenie obrzęków. W przypadku niewydolności lewokomorowej możemy obserwować zastój krwi w krążeniu płucnym i przesączanie się płynu do światła pęcherzyków płucnych. W konsekwencji mamy do czynienia z obrzękiem płuc. Prawokomorowa niewydolność serca prowadzi do zastoju krwi w krążeniu dużym i w naczyniach płucnych, co powoduje powiększenie obrysu jamy brzusznej, powiększenie wątroby, a także gromadzenie się płynów w jamie otrzewnej, jamie opłucnej i rzadko w worku osierdziowym. Często postępowanie z takimi pacjentami sprawia problemy, może jednak poprawić komfort życia pacjenta, przedłużyć życie lub – w przypadku stanów nagłych – uratować je.

Obrzęk płuc

Obrzęk płuc powodowany jest przez gromadzenie się płynu, początkowo w tkance śródmiąższowej (obrzęk śródmiąższowy), a następnie w świetle pęcherzyków (obrzęk pęcherzykowy). Przyczyną obrzęku płuc mogą być również inne czynniki, takie jak na przykład przewodnienie, hipoalbuminemia, posocznica, urazy i stany zapalne płuc, toksyny lub choroba zatorowo-zakrzepowa. Objawami obrzęku płuc najczęściej są: kaszel, przyspieszone oddechy, duszność i przyjmowanie postawy ułatwiającej oddychanie. W badaniu klinicznym przy osłuchiwaniu pola płucnego można stwierdzić trzeszczenia. U większości pacjentów obrzęk płuc jest rozpoznawany na podstawie charakterystycznych zmian w obrazie radiograficznym oraz informacji uzyskanych w trakcie wywiadu, sugerujących istnienie choroby predysponującej do jego wystąpienia. Zmiany w obrazie radiograficznym w przypadku kardiogennego obrzęku płuc są najsilniej wyrażone w okolicy okołownękowej. W przypadku niekardiogennego obrzęku płuc zmiany te częściej lokalizują się w tylno-brzusznych rejonach płuc.