Przetrwały przewód tętniczy Botalla jest rozpoznawany głównie u młodych zwierząt. To jedna z najczęstszych wad wrodzonych u psów, zwłaszcza u samic. Zdecydowanie rzadziej możemy go zaobserwować u kotów. Predysponowanymi rasami są: maltańczyk, szpic miniaturowy, yorkshire terrier, pudel, chihuahua, cocker spaniel angielski, owczarek collie, angielski springer spaniel, nowofundland i owczarek niemiecki. Bardzo rzadko spotykany jest u ras krótkoczaszkowych.

Przetrwały przewód tętniczy Botalla sporadycznie występuje łącznie z innymi wadami wrodzonymi, takimi jak zwężenie tętnicy płucnej, niedorozwój lewej komory lub dysplazja zastawek przedsionkowo-komorowych. Najczęściej spotykany jest w połączeniu z podzastawkowym zwężeniem aorty u nowofundlandów. W poniższym artykule przybliżymy trzy nietypowe przypadki psów z przetrwałym przewodem tętniczym Botalla, które zostały zdiagnozowane w dorosłym wieku (1).

Etiologia i patofizjologia

Przewód tętniczy jest ważną strukturą w krążeniu płodowym. Wywodzi się z szóstego lewego łuku aorty. Rozciąga się od rozgałęzienia tętnicy płucnej do obszaru pomiędzy łukiem aorty a aortą zstępującą (6). W trakcie życia płodowego umożliwia przepływ krwi z głównej tętnicy płucnej bezpośrednio do aorty z pominięciem płuc. Po narodzinach, w wyniku zmniejszenia oporu naczyniowego w naczyniach płucnych i zwiększenia zawartości tlenu we krwi, następuje zmniejszenie stężenia naczyniorozszerzających prostaglandyn. Powoduje to czynnościowe zamknięcie przewodu przez skurcz mięśni gładkich, z których zbudowane są ściany przewodu. Ostatecznie z naczynia tego powstaje więzadło tętnicze.

W prawidłowo rozwijającym się organizmie przewód ten powinien zostać zamknięty do ósmego dnia po porodzie, chociaż niektóre badania dowodzą możliwości wcześniejszego zamknięcia (do czwartego dnia życia). Upośledzenie zamknięcia przewodu wynika z jego nieprawidłowej budowy i zaburzonego stosunku elastycznych włókien do zdolnych do skurczu włókien mięśni gładkich. Jeżeli przewód nie ulegnie zamknięciu, prowadzi to do lewo-prawego przecieku. Krew płynie z aorty zstępującej do tętnicy płucnej, następnie przez płuca, lewy przedsionek, lewą komorę do aorty, powodując przeciążenie krążenia płucnego oraz przeciążenie objętościowe lewej komory i lewego przedsionka. Im większy jest przeciek, tym większe przeciążenie objętościowe.

W trakcie rozwoju płodowego mechanizmem adaptacyjnym do tego przeciążenia objętościowego jest znaczna hipertrofia i hiperplazja komórek mięśnia sercowego. To zjawisko pozwala zwierzętom z przetrwałym przewodem tętniczym na rozwinięcie rozstrzeni l...