Dermatologia
Kliniczne postacie (fenotypy) atopowego zapalenia skóry u różnych ras psów
dr hab. Marcin Szczepanik1
dr n. wet. Piotr Wilkołek1
lek. wet. Wojciech Toczek2
lek. wet. Karina Chmielecka3
Atopowe zapalenie skóry (AZS) u psów uważane jest za najczęściej występującą chorobę alergiczną u tego gatunku (5, 7). Według różnych badań epidemiologicznych (w tym przeprowadzonych na terenie Polski) szacuje się, że cierpi na nie od 10 do 28% całej populacji psów. Definiowane jest jako choroba skóry zależna od przeciwciał IgE, będąca reakcją na powszechnie występujące alergeny. Charakteryzuje się swoistymi objawami i przebiegiem.
Objawy AZS były opisywane wielokrotnie w postaci tzw. kryteriów diagnostycznych. Najstarsze, opracowane przez Willemse, powstały w roku 1988, następnie dwukrotnie były publikowane kryteria według Prelauda (1995, 1998) (6, 9). Ostatnimi i obecnie przyjętymi kryteriami są te opracowane w roku 2010 przez Favrota i ITFAD (the International Task Force on Canine Atopic Dermatitis (Międzynarodowa Grupa Specjalistów ds. AZS psów). Zostały one przygotowane w dwóch zestawach (2). Kryteria opublikowane przez wymienionych powyżej autorów umieszczono w tab. I i II. W przypadku kryteriów według Favrota przy spełnieniu pięciu kryteriów diagnostycznych czułość oceniana jest na 77-85%, a swoistość na mniej więcej 80%, a przy spełnieniu sześciu kryteriów czułość spada do 40-50%, a swoistość rośnie do 85-93%.
Kryteria te są powszechnie stosowane w diagnostyce choroby. Oczywiste jest, że rozpoznanie AZS nie może bazować wyłącznie na kryteriach diagnostycznych, ale wymaga również wykluczenia innych chorób zapalno-świądowych, takich jak zakażenia bakteryjne, grzybicze oraz przede wszystkim ektoparazytozy (rozpoznanie ustalane jest między innymi poprzez ich wykluczenie). Same kryteria diagnostyczne nie różnicują również AZS od alergii pokarmowej, ponieważ ta ostatnia może klinicznie przebiegać podobnie do AZS. Objawy atopowego zapalenia skóry sensu stricto i alergii pokarmowej (atopowego zapalenia skóry wywołanego alergią pokarmową – AZS sensu largo) są niemal identyczne. Różnicą kliniczną u psów z alergią pokarmową (w porównaniu z chorymi na AZS sensu stricto) jest większa częstotliwość zakażeń drożdżakowych oraz objawów ze strony przewodu pokarmowego (4). Jedyną miarodajną metodą umożliwiającą różnicowanie tych chorób alergicznych pozostaje stosowanie przez co najmniej osiem tygodni diety eliminacyjnej. Testy serologiczne, mimo że dostępne komercyjnie, jak dotychczas nie są uważane za wystarczające do rozpoznawania alergii pokarmowej i mogą mieć jedynie znaczenie pomocnicze (1).
Choroba, jak wynika z jej definicji, charakteryzuje się swoistym przebiegiem i objawami klinicznymi, ale klinicyści obserwowali, że nie są one jednakowe u wszystkich ras psów. Badania dotyczące różnicowania klinicznego AZS u poszczególnych ras był...