Nabłonek płaski rogowaciejący oddziela tkankę łączną od środowiska zewnętrznego. Pokrywa więc całą skórę, wyścieła przewody słuchowe, powieki, spojówki, jamę ustną, gardło, przełyk, opuszki palcowe, pochwę, odbyt. Składa się z 6-20 warstw komórek. Ich liczba jest tym większa, im większe siły mechaniczne działają na dane miejsce. Najgłębiej znajduje się warstwa komórek nabłonkowych jądrzastych leżących na błonie podstawnej, natomiast komórki warstw bliższych powierzchni są przekształcone w łuski rogowe (1).

Nabłonek, który jest narażony na różne czynniki fizyczne i zakaźne, często ulega nowotworzeniu. Rak z nabłonka płaskiego (SCC) stanowi około 15% wszystkich nowotworów skóry i jest najczęstszym nowotworem jamy ustnej u kotów. W zależności od etiologii i lokalizacji guza jego zachowanie jest zmienne. W przypadku nowotworu umiejscowionego na lusterku nosowym, a także na skroni, powiekach i uszach przyczyną transformacji nowotworowej jest ekspozycja na promieniowanie UVB. Nie ma predylekcji płciowych i rasowych, ale choroba częściej dotyczy jasno umaszczonych krótkowłosych kotów. Natomiast osobniki o długiej sierści lub większej ilości pigmentu w skórze (koty syjamskie) są lepiej chronione i chorują rzadziej. Średni wiek zachorowania wynosi 10-12 lat (2).

Rozpoznanie

Diagnoza opiera się na wywiadzie i badaniu klinicznym. W diagnostyce różnicowej należy uwzględnić zakażenia wirusem FHV1, wrzód eozynofilowy, urazy, oparzenia, ukąszenia owadów, leiszmaniozę, zapalenie skóry twarzy kotów perskich, feohyfomykozę, sporotrychozę, histoplazmozę, poparzenie słoneczne i pęcherzycę liściastą.

Potwierdzenie rozpoznania wymaga biopsji. W preparatach pobranych metodą biopsji cienkoigłowej komórki nowotworowe układają się pojedynczo lub w grupach. Słabo zróżnicowane komórki są okrągłe, małe, średnie lub duże i zawierają umiarkowaną ilość niekiedy zwakuolizowanej zasadochłonnej cytoplazmy. Jądra są duże, zawierają drobnoziarnistą bądź umiarkowanie ziarnistą chromatynę, jąderka są liczne, o zmiennym kształcie i wielkości. Występują duże różnice w kształcie i wielkości komórek oraz stosunku jądra do cytoplazmy. Jeśli komórki nie są zrogowaciałe, zakwalifikowanie ich jako nabłonka płaskiego jest trudne.

W dobrze zróżnicowanym raku nabłonka płaskiego komórki są bardzo duże, mają obfitą skeratynizowaną cytoplazmę. Kształt komórki może być wielokątny ze względu na dojrzałość i keratynizację. Jądra są duże i zawierają nieznacznie skondensowaną chroma...