W praktyce weterynaryjnej ciągle pokutuje jednakowe podejście kliniczne do pacjentów psich i kocich. Wygłoszono już wiele wykładów i napisano dużo artykułów na temat różnic między tymi dwoma gatunkami – w dermatologii, internie, rozrodzie, behawioryzmie czy endokrynologii. Z wieloletnich obserwacji autorów artykułu wynika jednak, że w onkologii, a szczególnie w temacie poruszonym w niniejszym artykule, dotyczącym nowotworów sutka, lekarze ciągle podchodzą do kotów jak do małych psów.

Nowotwory gruczołu sutkowego stanowią około 12% wszystkich nowotworów u kotów (u samic 17%) (ryc. 1). To trzecia najczęściej występująca grupa chorób nowotworowych, po nowotworach skóry i chłoniakach. Najczęściej dotyczą samic, niezwykle rzadko są spotykane u kocurów. Na ogół chorują kotki 10-12-letnie, ale w praktyce nowotwory sutka mogą dotyczyć kotek w każdym wieku – od niespełna rocznych do ponaddwudziestoletnich. Nieco niższa średnia wieku wystąpienia pierwszych objawów choroby dotyczy kotek syjamskich, u których częstotliwość choroby jest wyraźnie wyższa (ponad 25%). Predyspozycją może być również umaszczenie – mniej więcej dwukrotnie częściej nowotwory sutka rozwijają się u kotek szylkretowych.

Wśród czynników predysponujących do rozwoju nowotworów gruczołu sutkowego u kotek należy wymienić regularną antykoncepcję hormonalną gestagenami i połączeniem gestagenów z estrogenami. Krótkotrwałe stosowanie gestagenów nie ma wpływu na rozwój raka sutka. Znacznie częściej chorują kotki niesterylizowane – siedmiokrotnie częściej niż sterylizowane.

U kotek większość nowotworów gruczołu sutkowego stanowią zmiany złośliwe – 80-95%. Wśród nich najczęstsze są gruczolakoraki, rzadziej rozpoznawane są mięsaki, raki płaskonabłonkowe i raki śluzowe. Nowotwory niezłośliwe to zaledwie 5-15% guzów gruczołu sutkowego. Najczęściej są to gruczolaki, włókniako-gruczolaki i brodawczaki. Należy również wspomnieć o występujących u kotek zmianach nienowotworowych, czyli o rozroście gruczolakowłóknistym (fibroadenomatoza), w którym dochodzi do niezapalnego rozrostu tkanki gruczołowej i podścieliska gruczołu sutkowego. Fibroadenomatoza rozwija się zazwyczaj u młodych kotek po podaniu gestagenów oraz w okresie okołoporodowym lub tuż po rui, gdy stężenie gestagenów we krwi jest wysokie. Powiększenie gruczołu następuje w krótkim czasie i obejmuje kilka gruczołów jednocześnie.

Warto pamiętać, że u kotek, podobnie jak u suk, wczesna sterylizacja w znacznym stopniu zapobiega powstawaniu nowotworów sutka. Kastracja przed 6. miesiącem życia zmniejsza ryzyko o 91%, w wieku 12 miesięcy o 86%, a w wieku 24 miesięcy już tylko o...