Zakażenia dróg moczowych są częstym powodem wizyt psów i kotów u lekarza weterynarii. Występujące objawy są nieswoiste (m.in. krwiomocz, bezmocz, skąpomocz, wielomocz) i mogą wskazywać na wiele innych jednostek chorobowych. Bakterie wywołujące zakażenie układu moczowego zwykle dostają się do pęcherza poprzez cewkę moczową. Do zakażenia może jednak dojść również przez krew lub chłonkę. W niepowikłanych przypadkach infekcje układu moczowego mogą być w łatwy sposób leczone krótką terapią antybiotykową. W przypadkach powikłanych konieczne może być dłuższe leczenie i(lub) postępowanie chirurgiczne.

O zakażeniu układu moczowego mówi się, kiedy następstwem obecności bakterii w drogach moczowych jest zapalenie błony śluzowej dróg moczowych. Zakażenie układu moczowego może ograniczać się do dolnego odcinka układu moczowego lub zajmować tkankę nerek, co z kolei może prowadzić do przewlekłej niewydolności nerek. Do bakterii najczęściej izolowanych z moczu u psów należą: E. coli, gronkowce, Proteus spp., paciorkowce, natomiast u kotów E. coli, gronkowce i enterokoki, a rzadko także Chlamydia psittaci. Chociaż zakażenia układu moczowego są najczęściej bakteryjne, mogą je wywołać również herpeswirusy. U zwierząt z osłabioną odpornością, leczonych immunosupresyjnie, z cukrzycą, po długotrwałej antybiotykoterapii, może dojść do rozwoju zakażenia grzybiczego. Najczęściej wywołującymi je grzybami są: Candida albicans, Cryptococcus neoformans oraz Aspergillus. Inną przyczyną mogą być jaja, larwy lub postacie dorosłe nicieni (Capillaria spp., Dirofilaria immitis).

Do rozwoju zakażenia i jego nawrotów mogą przyczyniać się takie właściwości drobnoustrojów jak zdolność do kolonizacji cewki moczowej, adhezja, czyli przyleganie do nabłonka dróg moczowych, inwazyjność i namnażanie. Ze strony gospodarza czynnikami ułatwiającymi rozwój zakażenia są płeć, wiek, zabiegi na drogach moczowych, upośledzenie odpływu moczu (wady układu moczowego, kamica moczowa, guzy, przerost gruczołu krokowego, ucisk z zewnątrz, na przykład w zwłóknieniu zaotrzewnowym), cukrzyca. Podział zakażeń układu moczowego uwzględnia różne kryteria. W zależności od umiejscowienia zakażenia dzielimy na:

1. Zakażenia dolnego odcinka układu moczowego – pęcherz moczowy, cewka moczowa.

2. Zakażenia górnego odcinka układu moczowego – nerka, układy kielichowo-miedniczkowe, okolica okołonerkowa.

W przypadku skomplikowanych zakażeń, gdy objawy pojawiają się na nowo w ciągu sześciu miesięcy od zakończenia leczenia, rozróżniamy dodatkowo reinfekcję oraz nawrót choroby. O reinfekcji mówimy, gdy po skutecznej terapii dochodzi do zakażenia inny...